۱–۲–۱۴–۵ : قیر عمدتاً بر دو نوع است: اگر از معدن به دست آید، قیر طبیعی و هر گاه از پالایش نفت خام حاصل شود، قیر نفتی نام دارد.

۱–۱–۲–۱۴–۵ قیر طبیعی : برخی از انواع قیر در طبیعت و در اثر تبدیل تدریجی نفت خام و تبخیر مواد فرار آن در اثر گذشت سالهای بسیار زیاد به دست می آید. چنین قیری، قیر طبیعی نامیده میشود.

۲–۱–۲–۱۴–۵ قیر نفتی : قیر نفتی را از پالایش نفت خام به دست می آورند و با توجه به نوع قیر، چگونگی کاربرد آن در صنایع مختلف است، به این شرح:

الف- قیرهای جامد: قیر جامد آخرین فرآورده  ای است که از تقطیر نفت خام فراهم و برحسب درجات نفوذ مختلف، تولید میشود. حدود درجات نفوذ قیرهایی که در ایران تولید میشوند

۱۰ تا ۳۰۰ درجه است. قیرهای محصول ایران، عبارتند از:۴۰.۵۰، ۶۰.۷۰، ۸۵.۱۰۰،۱۲۰.۱۵۰ و .۲۰۰.۳۰۰

ب- قیرهای دمیده: حساسیت این قیرها نسبت به دما کمتر است و از آنها بیشتر برای پر کردن ترکهای روسازی بتنی و درزها استفاده میشود. قیرهای خالص نیمه جامد، یا قیرهای با درجه نفوذ ۲۰۰.۳۰۰، ۸۵.۱۰۰ و ۶۰.۷۰، را با دمیدن هوای تحت فشار و درجه حرارت ۲۰۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد در شرایط واکنشهای تراکمی قرار میدهند و قیرهای جامدی، با درجه نفوذ کمتر نسبت به قیر اولیه، به نام قیرهای دمیده، تولید میکنند. انواع این قیرها عبارتند از:۸۵.۲۵ R،۹۰.۱۵ R،. که اعداد ۲۵، ۱۵ درجه نفوذ و ۸۵، ۹۰ نقطه نرمی این قیرها را نشان میدهد.

پ- قیرهای محلول: قیرهای خالص جامد یا نیمه جامد هستند و مصرف آنها جز به روش حرارت دادن، که موجب کاهش کندروانی قیر میشود، امکانپذیر نیست. راه دیگر استفاده از قیر، تهیه قیرهای محلول به روش مخلوط کردن قیرهای خالص با حلّالهای نفتی است که حالت قیر را از جامد یا نیمه جامد به مایع تغییر میدهد. قیرهای محلول، یا پس برگشته، با مخلوط کردن قیرهای خالص در حلّالها یا حل کردن قیر در آنها و یا روغنهای نفتی سبک و فرار مانند بنزین و نفت سفید، به دست می آید. نوع و کیفیت این قیرها بستگی به نوع قیرهای خالص اصلی و کیفیت حلالها و مقدار آنها دارد. هرقدر حلّال مصرفی زیادتر باشد، قیر محلول، شلتر و روانتر است. کندروانی قیرهای محلول باید حتی الامکان  به اندازه ای باشد که برای گرم کردن آنها نیاز به حرارت زیاد نباشد، البته این حرارت باید از درجه اشتعال حلّالها کمتر باشد.

قیرهای محلول، در راه سازی برای اندودهای نفوذی، اندودهای سطحی، آسفالت سطحی، آسفالت سرد کارخانه ای  یا مخلوط در محل، درزگیری ترکهای آسفالتی و دیگر عملیات ترمیمی به مصرف میرسد. این قیر، برحسب سرعت گیرش، تصعید مواد فرار و نوع حلّالها، به سه گروه زیر تقسیم میشود:

ت- قیرهای زودگیر یا :RC اگر برای حل کردن قیرهای خالص و تهیه قیر محلول از حلّالهای سبک نظیر بنزین استفاده شود، قیر حاصل زودگیر است، زیرا حلّال موجود در این قیرها در مدت نسبتاً کمی، پس از مصرف قیر، تصعید میشود و قیر اصلی برجای میماند. این قیرها بر حسب کندروانی سینماتیک با واحدسانتیاستوکس در چهار نوع۷۰ RC-،۲۵۰ RC-، -۸۰۰ RC و۳۰۰۰ RC – درجه بندی میشوند. اعداد پسوند قیرها معرف حداقل کندروانی قیر در ۶۰ درجه سانتیگراد است.

ث- قیرهای کندگیر یا :MC این قیرها از حل کردن قیر خالص در موادی مانند نفت سفید و یا حلّالهای مشابه تهیه میشود که سرعت تصعید این حلّالها نسبت به حلّال بنزین در قیرهای زودگیر، کندتر و طولانیتر است. قیرهای کندگیر در پنج نوع درجه بندی شده است که حداقل کندروانی آنها در ۶۰ درجه سانتیگراد، برای رقیقترین نوع آن یا۳۰ MC- معادل ۳۰ سانتیاستوکس، و برای غلیظترین یا۳۰۰۰ MC- مساوی ۳۰۰۰ سانتیاستوکس است.

ج- قیرهای دیرگیر یا :SC قیرهای دیرگیر را با حل کردن قیرهای خالص در روغنها، حلّالهای دیرگیر نفتی، مانند گازوییل یا نفت سیاه، میتوان مانند قیرهای خالص، مستقیماً از تقطیر نفت خام تهیه کرد. برای گیرش کامل قیرهای دیرگیر بعد از مصرف، مدت زمان زیادی لازم است. در واقع این قیرها در شرایط آب و هوای عادی نمیگیرند، بلکه تغییر شکل مولکولی آنها نسبتاً تدریجی و طولانی است. قیرهای دیرگیر در چهار نوع درجه بندی شده اند که حداقل کندروانی آنها در ۶۰ درجه سانتیگراد و برای رقیقترین نوع آن یا۷۰ SC-معادل ۷۰ سانتیاستوکس و برای غلیظترین آن یا۳۰۰۰ SC- معادل ۳۰۰۰ سانتی استوکس است.

چ- قیر امولسیون: از مخلوط کردن قیر و آب با یک ماده امولسیون ساز قیرهای امولسیونی بدست می آیند. امولسیون قیر در دو نوع آنیونیک و کاتیونیک وجود داردکه هر یک به زیر گروههای سریع شکن، تند شکن، کندشکن و دیر شکن و هریک از این زیر گروهها نیز به گروههای فرعی دیگری تقسیم میشوند که تعداد آنها به بیست نوع قیر امولسیون میرسد. مقدار قیر امولسیونهای قیر از ۵۰ تا ۷۵ درصد، مقدار آب از ۲۵ تا ۴۰ درصد و امولسیونسازها حداکثر ۰.۵ درصد وزنی این قیرها را تشکیل میدهد.

ح- قیرهای اصلاح شده: افزودنیهای قیر، که طیف وسیعی از مواد معدنی، آلی، طبیعی را در برمیگیرد، برای اصلاح برخی از خواص قیر و در نتیجه مخلوطهای آسفالتی است که در موارد زیر کاربرد دارد:

– جلوگیری از عریان شدن سنگدانه مخلوطهای آسفالتی

– جلوگیری از ترکهای حرارتی و انقباضی در رویه های آسفالتی

– کاهش پدیده های تغییر شکل و قیرزدگی رویه های آسفالتی

– جلوگیری از روآمدن ترکهای آسفالتی

– کاهش میزان سخت شدن و کهنه شدن قیر

– افزایش تاب خستگی آسفالت

قیرهای اصلاح شده، برحسب نوع افزودنیهای آن، به سه گروه اصلی تقسیم میشوند که برای هر یک مشخصات فنی معینی در نظر گرفته شده است. این مشخصات، قیرهای اصلاح شده ای  است که حاصل اختلاط فقط قیرهای خالص با پلیمر، کوپلیمر، مواد شیمیایی تثبیت کننده و پودر لاستیکهای بازیافتی است. به طور کلی، افزودنیهای مصرفی، باید با قیرهای خالص انتخاب شده در هر پروژه سازگاری داشته باشد و قیر اصلاح شده نیز باید قبلاً به صورت مخلوطی همگن و یکنواخت تهیه شود.

ح-۱ – قیرهای اصلاح شده پلیمری

ح-۱-۱ – قیرهای اصلاح شده با پلیمر نوع :Ι این قیرها از افزودن کوپلیمرهای استایرن بوتادین (SB)، یا استایرن بوتادین استایرن (SBS) به قیرهای خالص تهیه میشوند و دارای مشخصات تإیید شده در استانداردهای معتبر باشد. قیرهای اصلاح شده با این پلیمر و پلیمرهای دیگر دارای ویژگیهای مطابق با مشخصات استانداردهای معتبر به چهار گروه I-A، I-B، I-C و I-D تقسیم میشوند.

ح-۲-۱ – قیرهای اصلاح شده با پلیمر نوع :ΙΙ از افزودن پلیمر مایع استایرن بوتادین رابر (SBR) یا نوع پلیمر مایع پلیکلروپرن به قیرهای خالص به دست می آید و باید با مشخصات تأیید شده در استانداردهای معتبر مطابق باشد. قیرهای اصلاح شده با این پلیمر و پلیمرهای دیگر دارای ویژگیهای مطابق با مشخصات استانداردهای معتبر، به چهار گروه II-A، II-B، II-C و II-D تقسیم میشود.

ح-۳-۱- قیرهای اصلاح شده با پلیمر نوع :ΙII از افزودن پلیمر اتیلن وینیل استات (EVA) به قیر خالص تهیه میشوند و باید با مشخصات تأیید شده در استانداردهای معتبر انطباق داشته باشند. قیرهای اصلاح شده با این پلیمر و یا پلیمرهای دیگر دارای ویژگیهای مطابق با استانداردهای معتبر، در پنج گروه III-A تا III-E رده بندی میشود.

ح-۴-۱ – قیرهای اصلاح شده با پلیمر نوع :IV از افزودن کوپلیمر غیرشبکه ای  استایرن بوتادین استایرن (SBS) به قیرهای خالص تهیه میشود و باید با مشخصات تأیید شده در استانداردهای معتبر باشد. قیرهای اصلاح شده با این کوپلیمر و یا پلیمرهای دیگر دارای ویژگیهای مطابق با استانداردهای معتبر، به شش گروه IV-۷ تا IV-F تقسیم میشوند.

ح-۲ – قیرهای اصلاح شده با پودر لاستیک: از اختلاط پودر لاستیکهای بازیافتی و، در صورت لزوم افزودنیهای معدنی و یا مواد الیافی دیگر، با قیر خالص تهیه میشوند و باید با مشخصات استانداردهای معتبر مطابقت داشته باشند. قیرهایی که از این راه اصلاح میشوند، از نظر کندروانی، به سه گروه I تا III به ترتیب با غلظت زیاد تا کم، تقسیم میشوند. پودر باید با قیر داغ تا آنجا مخلوط شود و واکنش نشان دهد که ذرات لاستیک، پیش از مصرف قیر، به اندازه کافی متورم و منبسط شود. پودر لاستیک بکاررفته برای تهیه این قیر باید دارای خواص مندرج در استانداردهای معتبر باشد. قیر اصلاح شده با پودر لاستیک برای آسفالت گرم، مصرف میشود.

درصد الیاف موجود در آسفالت، نباید از ۰.۵و در صورت استفاده برای قیرپاشی، نباید از ۰.۱ درصد وزنی پودر لاستیک بیشتر باشد.

ح-۳ – قیرهای اصلاح شده با مواد شیمیایی تثبیت کننده: این قیرها از افزودن مواد شیمیایی تثبیت کننده به قیرهای خالص تولید میشوند و باید با مشخصات استانداردهای معتبر مطابقت داشته باشند. قیرهای اصلاح شده با این مواد و یا اصلاح کننده های  دیگر دارای ویژگیهای مندرج در استانداردهای معتبر به چهار گروه قیر با درجه نفوذ ۱۸۵-۱۴۰تا درجه نفوذ ۳۵-۶۵ تقسیم میشود.