۱۶-۴-۳-۱ کلیات

الف) طراحی لوله کشی توزیع آب مصرفی ساختمان (یا ملک) باید طبق روشهای مهندسی مورد تأیید انجام شود. روشهای محاسبات مهندسی برای اندازه گذاری لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی باید مورد تأیید قرارگیرد.

۱- اندازه گذاری لوله ها باید برای جریان آب به مقدار لازم و با سرعت مناسب صورت گیرد.

 ۲- اندازه گذاری لوله ها باید طوری باشد که سرعت زیاد جریان آب موجب ایجاد سر و صدای مزاحم و کاهش طول عمر لوله ها بر اثر خوردگی نشود. کاهش سرعت جریان آب در لوله ها باید تا حدی صورت گیرد که افزایش قطر لوله ها موجب افزایش غیر قابل توجیه هزینه لوله کشی نگردد.

 ب) به منظور کاهش اثر ضربه قوچ در لوله کشی، باید سرعت جریان آب کنترل شود.

۱- در نقاطی از لوله کشی که شیر قطع سریع قرار میگیرد، باید وسیله حذف ضربه قوچ، از نوع مورد تأیید نصب شود.

۲- وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب، قابل دسترسی و در فاصله مناسب و موثر از شیر قطع سریع نصب شود.

پ) در نقاط اتصال شبکه لوله کشی توزیع آب سرد مصرفی با شبکه لوله کشی توزیع آب گرم مصرفی، و نیز در نقاط مصرف آب سرد و آب گرم مصرفی، مانند لوازم بهداشتی و دستگاه های مصرف کننده دیگر، باید پیش بینیهای لازم به عمل آید تا آب از شبکه آب گرم مصرفی به شبکه آب سرد مصرفی جریان پیدا نکند.

 ت) در سیستمهایی که آب سرد و آب گرم هر یک از لوازم بهداشتی جداگانه از یک کلکتور (مانیفولد) گرفته میشود، سرعت آب در کلکتور باید حداکثر 4 فوت در ثانیه 1/2) متر در ثانیه) باشد.

 ۱- روی کلکتور، شیرهای مربوط به انشعاب هر یک از لوازم بهداشتی باید مشخص باشد.

۲- کلکتور(مانیفولد) و شیرها باید برای بازدید، تعمیر و تعویض در دسترس باشد.

۱۶-۴-۳-۲ نقشه ها و مدارک

الف) نقشه های اجرایی لوله کشی توزیع آب مصرفی باید پیش از اقدام به اجرای کار، برای بررسی و تصویب به ناظر ساختمان ارائه شود.

ب) نقشه های اجرایی لوله کشی باید شامل لوازم بهداشتی و دیگر مصرف کننده ها، جنس، مسیر و قطر اسمی لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی باشد.

۱- روشهای نصب، حفاظت و نگهداری لوله کشی توزیع آب مصرفی نیز باید در مدارک پیوست نقشه ها ارائه شود.

۲- نقشه ها باید شامل پلان محوطه اختصاصی ساختمان (یا ملک) باشد که در آن ظرفیت و محل اتصال لوله کشی ساختمان به شبکه آب شهری مشخص شده و به تأیید سازمان آب شهری رسیده باشد.

 ۳- نقشه ها باید شامل پلان طبقه (یا طبقات)، دیاگرام لوله کشی، طول تقریبی خطوط لوله و نقاط مصرف آب باشد.

۴- فشار کار طراحی و مشخصات مصالح انتخابی باید در نقشه ها و مدارک پیوست آن معین شده باشد.

 ۵- مقیاس نقشه ها نباید از یک صدم کوچکتر باشد، مگر در نقشه محوطه و با تأیید.

پ) علائم نقشه کشی باید طبق یکی از استانداردهای مورد تأیید باشد.

۱۶-۴-۳-۳ مسیر لوله ها

الف) لوله های فلزی

 ۱- لوله کشی باید در مسیرهایی انجام شود که با رعایت ارتفاعات و جزییات معماری، همه جا در اطراف لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی، فضای لازم برای تعمیر، تعویض و کار با ابزار عادی وجود داشته باشد.

 ۲- لوله های قائم ممکن است روکار باشند یا در داخل شفت قرار گیرند، به شرط آنکه دسترسی و تعمیر آنها آسان باشد.

۳- لوله های افقی ممکن است روکار باشند، در داخل سقف کاذب، در داخل کانال آدم رو، خزیده رو یا در داخل ترنچ قرار گیرند. در هر حالت دسترسی و تعمیر آنها باید آسان باشد.

۴- لوله و دیگر اجزای لوله کشی فولادی گالوانیزه یا مسی نباید در دیوار یا کف دفن شوند، مگر در شرایط زیر:

 – در صورتی که قسمتی از لوله ناگزیر باید در داخل اجزای ساختمان یا زیر کف دفن شود، باید ضرورت آن مورد تأیید قرار گیرد.

– در صورت دفن قسمتی از لوله باید حفاظتهای لازم برای جلوگیری از خوردگی و یخ زدن به عمل آید و امکان انقباض و انبساط لوله ها فراهم شود.

 – در لوله کشی فولادی گالوانیزه یا لوله کشی مسی، محل اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و یا فیتینگ به فیتینگ، مطلقاً نباید در اجزای ساختمان یا زیر کف دفن شود.

 ۵- هیچ یک از شیرها مطلقأ نباید در اجزای ساختمان یا زیر کف دفن شود.

۶- لوله کشی باید در مسیرهایی انجام شود که در معرض آسیب نباشد، مواد زاید در آن ته نشین نشود، قابل تخلیه باشد و به اجزای ساختمان آسیب وارد نکند.

۷- عبور لوله از دیوار، تیغه، سقف یا کف باید از داخل غلاف صورت گیرد.

 ۸- لوله کشی فولادی گالوانیزه یا مسی در محوطه یا حیاط اختصاصی ساختمان (یا ملک)، باید در داخل ترنچ زیر کف یا به طور آشکار اجرا شود.

 – لوله داخل ترنچ باید زیرِ خط ترازِ یخبندان نصب شود.

– هیچ ساختمان یا مانعی که خاکبرداری و دسترسی به لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی را مشکل کند، نباید روی مسیر لوله کشی در محوطه یا حیاط اختصاصی ساختمان (یا ملک) ایجاد شود.

ب) لوله های پلیمری

۱- لوله های پلیمری ممکن است در اجزای ساختمان (کف، دیوار) دفن شوند. دفن این لوله ها باید طبق دستور کارخانه سازنده باشد.

۲- در نصب و دفن این لوله ها باید امکان انقباض و انبساط لوله پیش بینی شود.

 ۳- لوله های پلیمری اگر روکار نصب میشوند، نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند.

۱۶-۴-۳-۴ : اندازه لوله هایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند.

 الف) حداقل قطر لوله هایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند باید مطابق جدول (۱۶-۴-۳-۴) “الف” باشد.

۱- لوله ای که به هر دستشویی، فلاش تانک یا سینک آب میرساند، باید تا نزدیک به نقطه اتصال به دستگاه، و تا دیوار یا کف نزدیک به آن ادامه یابد ولی نباید به آن متصل شود.

فاصله انتهای این لوله تا نقطه اتصال نباید بیش از 75 سانتیمتر باشد.

 ۲- اتصال بین انتهای این لوله و شیر برداشت آب هریک از لوازم بهداشتی مندرج در (۱) باید توسط یک لوله قابل انحناء با قطر کمتر و از نوع مورد تأیید صورت گیرد.

جدول (۱۶-۴-۳-۴) “الف”: حداقل قطر اسمی لوله های آبرسانی به لوازم بهداشتی مختلف

۱۶-۴-۳-۵ فشار و مقدار جریان آب

الف) حداکثر فشار آب شبکه لوله کشی توزیع آب مصرفی، در پشت شیرهای لوازم بهداشتی، در وضعیت بدون جریان نباید از 4 بار (40 متر ستون آب 60 = پوند بر اینچ مربع) بیشتر باشد.

۱- اگر فشار شبکه ای که به ساختمان انشعاب می دهد به اندازه ای باشد که فشار آبِ پشت شیرهای لوازم بهداشتی، در حالت بدون جریان، بیش از 4 بار باشد باید با نصب شیر تنظیم فشار مورد تأیید یا روشهای مورد تأیید دیگر، فشار آن را تا 4 بار یا بر حسب نیاز به کمتر از آن، کاهش داد.

۲- شیر تنظیم فشار باید از نوعی باشد که در صورت خراب شدن، شیر در حالت باز باقی بماند و مانع جریان آب نشود.

 ب) شبکه لوله کشی آب مصرفی باید طوری طراحی شود و لوله ها به ترتیبی اندازه گذاری شود که در زمان حداکثر مصرف، فشار و مقدار جریان آب در لوله هایی که به لوازم بهداشتی آب میرسانند، از ارقام جدول شماره (۱۶-۴-۳-۵) “ب” کمتر نباشد. ارقام این جدول نباید به عنوان مصارف آب در لوازم بهداشتی تلقی شود. حداکثر مصرف آب در لوازم بهداشتی در جدول (۱۶-۴-۳-۵) “ت” آمده است.

۱- اگر فشار شبکه شهری که به ساختمان انشعاب میدهد، برای تأمین فشار و مقدار جریان نشان داده شده در جدول شماره (۱۶-۴-۳-۵) “ب” کافی نباشد، باید با نصب سیستمهای افزایش دهنده فشار (بوستر پمپ، تانک فشار یا هر سیستم مورد تأیید دیگر) فشار آب را تا حدی افزایش داد که فشار پشت شیرهای لوازم بهداشتی کمتر از ارقام جدول نباشد.

۲- نصب مستقیم پمپ روی لوله انشعاب آب شهری مجاز نیست.

پ) در ساختمانهای بلند برای تأمین حداقل فشار آب پشت شیرهای لوازم بهداشتی، طبق جدول شماره (۱۶-۴-۳-۵) “ب” و رعایت حداکثر فشار آب پشت شیرهای لوازم بهداشتی (۴بار)، در صورت لزوم و با تأیید، باید ساختمان در ارتفاع به دو یا چند منطقه تقسیم شود.

ت) حداکثر مقدار جریان آب در لوازم بهداشتی جز موارد زیر، نباید از ارقام جدول شماره (۱۶-۴-۳-۵) “ت” بیشتر باشد.

 ۱- حداکثر جریان آب توالت و پیسوار در سالنهای تئاتر، رستوران، موزه، ورزشگاه، مسجد، استادیوم، زندان و فضاهای مشابه نباید از ارقام زیر بیشتر باشد:

-توالت:10 لیتر 2/65) گالن) در هر ریزش

 – پیسوار: 6 لیتر (1.5 گالن) در هر ریزش.

 ۲- مقدار مصرف آب در لوازم بهداشتی باید به کمک شیرهای مناسب و استفاده از لوازم کنترل مقدار جریان در هر مصرف کننده، به میزان حداکثر ارقام مندرج در جدول (۱۶-۴-۳-۵)” ت محدود شود.

 ث) اگر فشار آب شبکه شهری متغیر باشد، محاسبات و طراحی لوله کشی توزیع آب مصرفی ساختمان (یا ملک) باید بر اساس حداقل فشار آب شبکه شهری صورت گیرد.

جدول (۱۶-۴-۳-۵) “ب”: حداقل مقدار جریان و فشار آب در پشت شیرهای لوازم بهداشتی

جدول (۱۶-۴-۳-۵) “ب”: حداقل مقدار جریان و فشار آب در پشت شیرهای لوازم بهداشتی

۱۶-۴-۳-۶ ضربه قوچ

الف) برای کاهش احتمالی ضربه قوچ، سرعت جریان آب در لوله کشی توزیع آب مصرفی باید کنترل شود.

ب) در جایی که در مسیر لوله کشی شیر قطع سریع جریان قرار داشته باشد، باید وسیله حذف ضربه قوچ، از نوع مورد تأیید، نصب شود.

۱- وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب و قابل دسترسی و در فاصله مناسب و مؤثر از شیر قطع سریع نصب شود.

۲- وسیله حذف ضربه قوچ باید مطابق توصیه کارخانه سازنده نصب شود.

۳- وسیله حذف ضربه قوچ باید مطابق استاندارد ASSE 1010 باشد.