۱۶-۶-۲-۱ کلیات
الف) طراحی لوله کشی هواکش فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طبق روشهای مهندسی مورد تأیید انجام گیرد. روشهای مهندسی برای اندازه گذاری لوله ها و دیگر اجزای لوله کشی باید مورد تأیید قرار گیرد.
ب) لوله کشی هواکش فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طوری طراحی شود که هوا بتواند به اندازه کافی از لوله کشی فاضلاب خارج یا به آن وارد شود و در نتیجه از شکستن آب هوابند سیفونها بر اثر فشار معکوس یا مکش سیفونی جلوگیری شود.
۱- سیفون لوازم بهداشتی در لوله کشی فاضلاب نباید در معرض اختلاف فشار هوای بیش از 25 میلیمتر ستون آب قرار گیرد.
پ) همه سیفونها و لوازم بهداشتی سیفون سرخود باید طبق یکی از روشهای معین شده در این فصل از مقررات، دارای هواکش باشند.
ت) لوله کشی هواکش فاضلاب بهداشتی ساختمان باید طوری طراحی شود که هوا و دیگر گازهای خروجی از شبکه فاضلاب بهداشتی بر اثر فشار معکوس را، به فضای خارج از ساختمان هدایت کند.
۱- لوله، فیتینگ، اتصال و دیگر اجزای لوله کشی هواکش باید کاملاً آب بند و گازبند باشد.
۱۶-۶-۲-۲ نقشه ها
الف) نقشه های لوله کشی هواکش فاضلاب بهداشتی ساختمان باید، پیش از اقدام به اجرای برای بررسی و تصویب به ناظر ساختمان ارائه شود.
ب) نقشه های اجرایی لوله کشی هواکش فاضلاب باید با نقشه های اجرایی لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان مشترک باشد و شامل لوازم بهداشتی و دیگر مصرف کننده ها، محل عبور و قطر شاخه های افقی، لوله های قائم و دیگر اجزای لوله کشی باشد.
۱- مشخصات مصالح و روشهای نصب باید در نقشه، یا در مدارک پیوست آن مشخص شود. ۲- پلان لوله کشی طبقه (یا طبقات) ساختمان باید در نقشه ها نشان داده شود.
۳- نقشه ها باید شامل دیاگرام لوله کشی، نقاط اتصال لوله هواکش به لوله های فاضلاب، شیب لوله های افقی و اندازه قطر اسمی لوله ها باشد.
۴- نقشه ها باید خوانا باشد. علائم ترسیمی باید طبق یکی از استانداردهای مورد تأیید باشد.
۱۶-۶-۲-۳ لوله های قائم هواکش و هواکش لوله قائم فاضلاب
الف) هر شبکه لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان که فاضلاب توالت هم داشته باشد، باید دست کم یک لوله قائم هواکش اصلی، به صورت لوله قائم هواکش یا هواکش لوله قائم فاضلاب داشته باشد. این لوله هواکش اصلی باید در نقطه ای به شبکه لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان متصل شود که قطر اسمی آن کمتر از 80 میلیمتر (3 اینچ) نباشد.
ب) هر لوله قائم فاضلاب که شاخه های افقی فاضلاب 5 طبقه یا بیشتر به آن متصل میشود، جز لوله قائم مشترک فاضلاب و هواکش لوازم بهداشتی بدون توالت، باید لوله قائم هواکش داشته باشد. ۱- هر لوله قائم هواکش یا هواکش لوله قائم فاضلاب باید از قسمت بالا، بدون کاهش قطر، تا هوای آزاد ادامه یابد.
۲- هر لوله قائم هواکش باید در پایین ترین قسمت به لوله فاضلاب متصل شود. نقطه اتصال باید پایینتر از آخرین و پایین ترین اتصال شاخه افقی به لوله قائم فاضلاب باشد. اگر لوله قائم هواکش بعد از تغییر امتداد لوله قائم فاضلاب به لوله افقی فاضلاب متصل شود، نقطه اتصال نباید بیش از ده برابر قطر لوله افقی فاضلاب از زانوی زیر لوله قائم فاضلاب فاصله داشته باشد.
۳- در ساختمانهای بلندتر از 10 طبقه، برای حداکثر هر 10 طبقه، باید هواکش کمکی نصب شود. این لوله هواکش باید شیب داشته باشد و دهانه بالایی آن به لوله قائم هواکش و دهانه پایین آن به لوله قائم فاضلاب، با زاویه 45 درجه، متصل شود.
۴- چند لوله قائم هواکش یا هواکش لوله قائم فاضلاب ممکن است در بالاترین طبقه و پیش از خروج از ساختمان، توسط یک لوله افقی به هم متصل شوند و از یک نقطه بام خارج شوند و تا هوای آزاد ادامه یابند. در این حالت اندازه قطر اسمی لوله افقی، که چند لوله قائم هواکش را به هم متصل میکند، باید بر مبنای مجموع D.F.U لوازم بهداشتی که به کل لوله های قائم فاضلاب متصل شده اند صورت گیرد و طول لوله هواکش برای تعیین قطر اسمی لوله افقی برابر فاصله دورترین نقطه اتصال لوله هواکش به پایین ترین قسمت لوله قائم فاضلاب، تا دهانه لوله هواکش در هوای آزاد، اندازه گیری شود.
۵- اگر لوله های پلیمری روکار نصب میشوند نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند.
۱۶-۶-۲-۴ انتهای لوله هواکش
الف) انتهای بالای لوله هواکش روی بام باید دست کم 30 سانتیمتر از کف تمام شده بام، در نقطه خروج لوله هواکش، بالاتر باشد. این ارتفاع در نقاط سردسیر باید با توجه به حداکثر ارتفاع برف افزایش یابد.
۱- اگر از بام برای سکونت، اقامت یا کار استفاده شود، باید انتهای لوله هواکش دست کم 2/2 متر از کف تمام شده بام بالاتر رود.
۲- در نقاط سردسیر اندازه نامی لوله هواکش، در عبور از بام، نباید کمتر از 80 میلیمتر (3 اینچ) باشد. و در صورتی که متوسط حداقل مطلق دمای هوای خارج در زمستان کمتر از -18 درجه سلسیوس باشد، آن قسمت از لوله هواکش که در معرض هوای سرد بیرون قرار دارد، باید با عایق گرمایی یا گرمکن برقی در برابر یخ زدن حفاظت شود.
۳- تغییر اندازه قطر اسمی لوله هواکش، در عبور از بام یا بالاتر از آن، مجاز نیست، هر تغییر اندازه باید دست کم در 30 سانتیمتری زیر بام انجام گیرد.
ب) انتهای لوله هواکش باید در محلی قرار گیرد که گازهای خروجی از دهانه آن به داخل فضاهای ساختمان نفوذ پیدا نکند.
۱- انتهای لوله هواکش نباید مستقیماً زیر هیچ در، پنجره های بازشو یا دهانه های ورود هوای سیستم تعویض هوای ساختمان قرار گیرد.
۲- فاصله افقی انتهای لوله هواکش از هر در، پنجره بازشو یا دهانه ورود هوا برای سیستم تعویض هوای ساختمان باید دست کم 3 متر باشد. مگر آنکه انتهای لوله هواکش دست کم 60 سانتیمتر بالاتر از آن نقاط قرار گیرد.
۳- اگر انتهای لوله هواکش به طور افقی از دیوار ساختمان خارج شود، باید دست کم 3 متر تا محدوده زمین ملک فاصله افقی داشته باشد. دهانه این لوله باید از سطح زمین محوطه دست کم 3 متر بالاتر باشد. انتهای این لوله نباید زیر بالکن یا سایهبان دیوار خارجی ساختمان قرار گیرد.
۴- دهانه انتهای لوله هواکش روی بام باید به سمت بالا باشد.
پ) انتهای لوله هواکش روی بام، یا دیوار خارجی ساختمان، باید با توری مقاوم در برابر زنگ زدن و ورود حشرات حفاظت شود.
ت) انتهای لوله هواکش نباید در داخل شافت یا دودکش ساختمان رها شود. از شافتها یا دودکشهای ساختمان نباید به عنوان هواکش شبکه لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان استفاده شود.
ث) جنس قسمت نمایان لوله هواکش روی بام یا خارج ساختمان باید از نوع فلزی باشد.
۱۶-۶-۲-۵ اتصال لوله هواکش و شیب آن
الف) هر لوله هواکش فاضلاب بهداشتی ساختمان، از قبیل هواکش جداگانه، شاخه افقی هواکش، هواکش مداری و غیره، باید به لوله قائم هواکش یا هواکش لوله قائم فاضلاب متصل شود و یا به طور مستقل تا خارج از ساختمان ادامه یابد.
ب) شاخه افقی هر لوله هواکش باید به سمت نقطه اتصال آن به لوله فاضلاب شیب داشته باشد، به طوریکه تقطیر بخار آب در داخل لوله هواکش بتواند به آسانی به لوله فاضلاب تخلیه شود.
پ) اتصال لوله هواکش خشک به شاخه افقی فاضلاب باید به قسمت بالای آن، بالاتر از محور لوله افقی باشد.
۱- زاویه اتصال لوله هواکش خشک به لوله فاضلاب نباید کوچکتر از 45 درجه نسبت به سطح افق باشد.
۲- لوله هواکش خشک، بلافاصله پس از اتصال به لوله افقی فاضلاب، باید با زاویه بیش از 45 درجه نسبت به سطح افق تا دست کم 15 سانتیمتر بالاتر از لبه سرریز دستگاهی که هواکش برای آن نصب شده است، مطابق شکل شماره (۱۶-۶-۲-۵) “پ” (۲)، بالا رود.
۳- اتصال هر شاخه افقی هواکش به لوله قائم هواکش یا هواکش لوله قائم فاضلاب باید دست کم 15 سانتیمتر بالاتر از لبه سرریز بالاترین دستگاهی که هواکش آن به این شاخه افقی هواکش متصل شده است، باشد.
ت) نقطه اتصال لوله هواکش خشک هر یک از لوازم بهداشتی به لوله فاضلاب، جز در مورد توالت شرقی، توالت غربی و دستگاه های سیفون سرخود که روی کف نصب میشوند، نباید پایینتر از سطح سرریز سیفون لوازم بهداشتی که این لوله هواکش برای آن نصب میشود، باشد. (شکل شماره۱۶-۶-۲-۵ “ت”)
۱- حداکثر فاصله نقطه اتصال لوله هواکش به شاخه افقی فاضلاب، تا نقطه سرریز سیفون لوازم بهداشتی، نباید از ارقام جدول شماره (۱۶-۶-۲-۵) “ت” (۱) بیشتر باشد.
شکل شماره (۱۶-۶۲-۵) “پ”(۲): اتصال هواکش به شاخه افقی لوله فاضلاب
شکل شماره (۱۶-۶-۲-۵) “ت”: اتصال لوله هواکش خشک لوازم بهداشتی
جدول شماره (۱۶-۶-۲-۵) “ت” (۱) : حداکثر فاصله نقطه اتصال لوله هواکش به شاخه افقی فاضلاب تا نقطه سرریز سیفون
لوازم بهداشتی
|
قطر اسمی لوله فاضلاب |
شیب لوله فاضلاب (درصد) |
حداکثر فاصله اتصال لوله هواکش تا سیفون (متر) |
|
|
(اینچ) |
(میلیمتر) |
||
|
1/4 1 |
32 |
2 |
1 |
|
1/2 1 |
40 |
2 |
1.5 |
|
2 |
50 |
2 |
1.8 |
|
3 |
80 |
2 |
3 |
|
4 |
100 |
2 |
4 |
۲- فاصله نقطه اتصال لوله هواکش به شاخه افقی فاضلاب، تا نقطه سرریز سیفون لوازم بهداشتی، نباید از دو برابر قطر اسمی لوله فاضلاب کمتر باشد.
۳- اتصال لوله هواکش به تاج سیفون مجاز نیست.
۱۶-۶-۲-۶ هواکش مشترک
الف) برای دو عدد از لوازم بهداشتی که در یک طبقه و در مجاورت هم قرار دارند میتوان به طور مشترک یک هواکش جداگانه نصب کرد.
اگر برای دو عدد از لوازم بهداشتی که در یک سطح قرار دارد، هواکش مشترک نصب شود، اتصال لوله هواکش مشترک باید در نقطه تلاقی لوله های فاضلاب این لوازم بهداشتی، یا در پایین دست آن نقطه، باشد. در این حالت فاصله سیفون لوازم بهداشتی تا نقطه اتصال هواکش مشترک به شاخه افقی فاضلاب نباید از ارقام جدول شماره (۱۶-۶-۲-۵) “ت” (۱) بیشتر باشد.
۱- اگر برای دو عدد از لوازم بهداشتی که در یک سطح واقع نشده باشند هواکش مشترک نصب شود، شاخه فاضلاب دستگاهی که بالاتر قرار گرفته به عنوان هواکش دستگاهی که پایینتر قرار گرفته عمل میکند و قطر اسمی آن باید یک اندازه بزرگتر از لوله فاضلاب دستگاه بالاتر و دست کم 50 میلیمتر (دواینچ) باشد. در این حالت دستگاه بالاتر نمیتواند توالت باشد.
۱۶-۶-۲-۷ هواکش تر
الف) برای یک گروه از لوازم بهداشتی در یک طبقه، که در یک حمام کامل و یا حداکثر در دو حمام کامل مجاور هم، با هر ترکیبی، واقع اند، میتوان هواکش تر افقی نصب نمود. هواکش تر، که در عین حال برای لوازم بهداشتی بالا دست به عنوان لوله فاضلاب و برای لوازم بهداشتی پایین دست به عنوان هواکش عمل میکند، از محل اتصال هواکش خشک به آن شروع شده و تا نقطه اتصال فاضلاب پایین ترین دستگاه، که هواکش تر برای آن در نظر گرفته شده است، ادامه می یابد.
در این گروه از لوازم بهداشتی، هر یک از لوازم بهداشتی باید به صورت جداگانه به شاخه افقی فاضلاب یا لوله هواکش تر، متصل شود. هواکش خشک میتواند مستقیماً به لوله افقی هواکش تر و یا به لوله فاضلاب یکی از لوازم بهداشتی (به جز کفشوی اضطراری) متصل شود. حداکثر فقط یک وسیله بهداشتی که هواکش تر برای آن در نظر گرفته شده است میتواند در بالا دست نقطه اتصال هواکش خشک به لوله هواکش تر، قرار داشته باشد.
۱- فاصله سیفون لوازم بهداشتی از شاخه افقی فاضلاب، که در این حال هواکش تر نیز محسوب میشود، نباید از ارقام جدول شماره (۱۶-۶-۲-۵) “ت” (۱) بیشتر باشد.
۲- قطر اسمی لوله هواکش تر در هیچ مقطعی نباید کوچکتر از قطر اسمی لوله فاضلاب لوازم بهداشتی متصل به شاخه افقی فاضلاب (هواکش تر) در آن مقطع باشد.
۳- قطر اسمی لوله هواکش تر در هر مقطع بر حسب D.F.U. لوازم بهداشتی که به این لوله تخلیه میشوند، دست کم باید برابر ارقام جدول شماره (۱۶-۶-۲-۷) “الف” (۳) باشد.
جدول شماره (۱۶-۶-۲-۷) “الف” (۳) :قطر اسمی لوله هواکش تر
|
قطر اسمی لوله هواکش تر |
مقدار D.F.U لوازم بهداشتی |
|
|
(اینچ) |
(میلیمتر) |
|
|
2 |
50 |
4 |
|
2 1/2 |
65 |
6 |
|
3 |
80 |
12 |
ب) در صورتی که لوله فاضلاب لوازم بهداشتی دیگری، در پائین دست به این شاخه افقی فاضلاب (هواکش تر) متصل شود لازم است برای آنها هواکش جداگانه پیش بینی شود.
۱۶-۶-۲-۸: لوله قائم مشترک فاضلاب و هواکش
الف) لوله قائم فاضلاب لوازم بهداشتی، بدون اتصال فاضلاب توالت و پیسوار، با رعایت الزامات مندرج در این قسمت، میتواند به عنوان هواکش این لوازم بهداشتی نیز عمل کند.
ب) این لوله قائم فاضلاب باید، بدون هرگونه دوخم، بطور قائم امتداد یابد و شاخه فاضلاب هر یک از لوازم بهداشتی به صورت جداگانه به آن متصل شود. فاضلاب توالت و پیسوار نباید به این لوله قائم وارد شود.
۱- اجرای دو خم دست کم 15 سانتیمتر بالاتر از بالاترین انشعاب مجاز است.
۲- حداکثر فاصله سیفون لوازم بهداشتی از لوله قائم فاضلاب نباید از ارقام جدول شماره (۵-۲-۶-۱۶) “ت”((1 بیشتر باشد.
پ) انتهای بالای این لوله قائم فاضلاب باید، بدون کاهش قطر اسمی آن به عنوان هواکش لوله قائم فاضلاب، تا هوای آزاد ادامه یابد.
ت) اندازه گذاری این لوله قائم مشترک فاضلاب و هواکش باید دست کم برابر ارقام جدول شماره (۸-۲-۶-۱۶) “ت” باشد و قطر آن در تمام ارتفاع تغییر نکند.
جدول شماره (8-2-6-16)“ت”: اندازه گذاری لوله قائم مشترک فاضلاب و هواکش
|
قطر اسمی لوله |
حداکثر مقدار D.F.U لوازم بهداشتی |
|
|
میلی متر |
اینچ |
|
|
40 |
1/2 1 |
2 |
|
50 |
2 |
4 |
|
65 |
1/2 2 |
8 |
|
80 |
3 |
24 |
|
100 |
4 |
50 |
|
125 |
5 |
75 |
|
150 |
6 |
100 |
۱۶-۶-۲-۹ هواکش مداری
الف) حداکثر 8 عدد از لوازم بهداشتی، که روی کف نصب شوند (مانند توالت، دوش، وان، کفشوی)، و به یک شاخه افقی فاضلاب متصل شده باشند، ممکن است یک هواکش مداری داشته باشند. لوله فاضلاب هر یک از لوازم بهداشتی باید به صورت افقی به این شاخه افقی فاضلاب متصل شود. این شاخه افقی فاضلاب به عنوان هواکش لوازم بهداشتی که به آن متصل شده اند، نیز عمل میکند.
۱- قطر اسمی این شاخه افقی فاضلاب در تمام طول نباید تغییر کند.
۲- اگر به شاخه افقی فاضلاب که هواکش مداری دارد، فاضلاب دستشویی، سینک و دستگاه های دیگری که بالاتر از کف نصب میشوند تخلیه شود، این لوازم بهداشتی باید هواکش مستقل داشته باشند.
ب) هواکش مداری هر شاخه افقی فاضلاب باید در نقطه ای پس از سیفون بالا دستترین دستگاه، و با رعایت الزامات مندرج در (۱۶-۶-۲-۵) به این شاخه افقی فاضلاب متصل شود.
۱- فاضلاب لوازم بهداشتی دیگر نباید به لوله هواکش مداری تخلیه شود.
پ) هواکش مداری باید به سمت نقطه اتصال آن به شاخه افقی فاضلاب شیب داشته باشد.
۱- شیب لوله هواکش مداری نباید از 8 درصد بیشتر باشد.
ت) تعیین قطر اسمی لوله هواکش مداری باید بر مبنای کل D.F.U. لوازم بهداشتی، که هواکش مداری برای آنها در نظر گرفته شده است، صورت گیرد.
۱- قطر اسمی شاخه افقی فاضلاب که به عنوان هواکش نیز عمل میکند، باید بر مبنای کل D.F.U. لوازم بهداشتی، که هواکش مداری برای آنها در نظر گرفته شده است، صورت گیرد.
۲- اگر چند شاخه افقی فاضلاب، که هر یک هواکش مداری مخصوص به خود دارد، به هم متصل شوند، قطر اسمی شاخه افقی فاضلاب گروه پائین دست باید بر مبنای کل D.F.U. لوازم بهداشتی که به آن متصل میشود، تعیین گردد.
ث) اگر به شاخه افقی فاضلاب، که هواکش مداری دارد، بیش از 3 توالت متصل شود باید برای این شاخه افقی فاضلاب هواکش کمکی نصب شود. هواکش کمکی باید بعد از پایین دستترین لوازم بهداشتی، که هواکش مداری برای آنها در نظر گرفته شده است، به شاخه افقی فاضلاب متصل شود.
۱- فاضلاب لوازم بهداشتی دیگر واقع در طبقه ای که هواکش مداری نصب شده است، تا حداکثر 4 D.F. U، میتواند به لوله هواکش کمکی تخلیه شود.
ج) اگر به شاخه افقی فاضلاب، علاوه بر لوازم بهداشتی که برای آنها هواکش مداری نصب شده است، لوازم بهداشتی دیگری در پایین دست متصل شود، این لوازم بهداشتی باید هواکش مستقل داشته باشند.
۱۶-۶-۲-۱۰ سیستم مشترک فاضلاب و هواکش
الف) سیستم مشترک فاضلاب و هواکش را فقط برای کفشوی، علم تخلیه، سینک ظرفشویی و دستشویی میتوان نصب کرد.
ب) در سیستم مشترک فاضلاب و هواکش، ارتفاع لوله قائم که فاضلاب لوازم بهداشتی را به لوله افقی مشترک فاضلاب و هواکش متصل میکند، باید حداکثر 2/40 متر باشند.
۱- حداکثر شیب لوله افقی مشترک فاضلاب و هواکش باید 4 درصد باشد.
پ) اتصال هواکش خشک به این لوله افقی مشترک فاضلاب و هواکش، باید با رعایت الزامات مندرج در (۱۶-۶-۲-۵) باشد. این لوله هواکش باید برای کل D.F.U لوازم بهداشتی که هواکش برای آنها در نظر گرفته شده است، اندازه گذاری شود.
ت) لوله فاضلاب در سیستم مشترک فاضلاب و هواکش، در عین حال به عنوان هواکش لوازم بهداشتی نیز عمل میکند. قطر اسمی این لوله باید دست کم برابر ارقام جدول شماره (۱۶-۶-۲-۱۰) “ت” باشد.
جدول شماره (۱۶-۶-۲-۱۰) “ت”: اندازه لوله مشترک فاضلاب و هواکش
|
قطر اسمی لوله
|
حداکثر مقدار D.F.U که به لوله اصلی افقی فاضلاب متصل می شود |
حداکثر مقدار D.F.U که به شاخه افقی یا لوله قائم فاضلاب متصل میشود |
|
|
میلی متر |
اینچ |
||
|
50 |
2 |
4 |
3 |
|
65 |
21/2 |
26 |
6 |
|
80 |
3 |
31 |
12 |
|
100 |
4 |
50 |
20 |
|
125 |
5 |
250 |
160 |
|
150 |
6 |
575 |
360 |
۱۶-۶-۲-۱۱ هواکش دو خم لوله قائم فاضلاب
الف) اگر لوله قائم فاضلاب دو خم داشته باشد و شاخه های افقی فاضلاب که به قسمت بالای دوخم متصل میشود، 5 طبقه یا بیشتر باشد، باید دو لوله قائم بالاتر و پایینتر از دو خم، از نظر هواکش، مانند دو لوله قائم فاضلاب جداگانه تلقی شود، مگر در مواردی که طبق بند (۱۶-۵-۲-۵)” “پ” نصب هواکش برای دو خم ضرورت نداشته باشد.
ب) قسمت بالای دو خم باید مانند یک لوله قائم فاضلاب دارای لوله قائم هواکش باشد که طبق بند (۱۶-۶-۲-۳) به آن متصل شود. زانوی شروع دوخم باید مانند زانوی زیر لوله قائم فاضلاب تلقی شود.
پ) هواکش قسمت پایین دو خم باید بین زانوی دوخم و بالاترین شاخه افقی فاضلاب به آن متصل شود، یا به امتداد لوله قائم فاضلاب قسمت پایین دوخم اتصال یابد.
ت) قطر اسمی لوله هواکش قائم قسمت بالای دوخم باید بر مبنای کل D.F.U. لوازم بهداشتی که به آن لوله قائم فاضلاب تخلیه میشود، تعیین شود.
