دسته‌بندی نشده · آبان ۲۴, ۱۳۹۹ ۰

۸-۵-۵ طرح و اجرا

۸-۵-۵-۱ الزامات عمومی

پلان ساختمان باید واجد خصوصیات زیر باشد:

 الف) طول ساختمان از سه برابر عرض آن یا 25 متر بیشتر نباشد.

 ب) نسبت به هر دو محور اصلی تقریبًا قرینه باشد.

 پ) پیشامدگی های آن الزامات زیر را برآورده نماید:

 ۱- اندازه پیشامدگی در هر راستایی نباید از یک پنجم بعد ساختمان در همان راستا بیشتر باشد و علاوه بر آن بعد دیگر پیشامدگی نباید از مقدار پیشامده کمتر باشد.

 ۲- چنانچه اتصال قسمت پیشامده با ساختمان، بیش از نصف بعد ساختمان در آن راستا باشد، این قسمت پیشامدگی تلقی نمی شود و در این صورت محدودیتی برای بعد دیگر وجود ندارد مشروط بر آن که پلان ساختمان به طور نامناسبی نامتقارن نگردد.

در صورت نداشتن هر یک از الزامات فوق، باید با ایجاد درز انقطاع، ساختمان را به قطعات مناسب تقسیم نمود، به گونه ای که هر قطعه واجد شرایط یاد شده باشد. لازم نیست که درز انقطاع در شالوده ساختمان امتداد یابد.

۸-۵-۵-۲ ارتفاع و تعداد طبقات ساختمان

 در مورد ساختمان های مشمول این فصل رعایت نکات زیر الزامی است:

 الف) حداکثر تعداد طبقات بدون احتساب زیرزمین به دو محدود می شود.

 ب) در احتساب تعداد طبقات، تراز روی سقف زیرزمین نباید نسبت به متوسط تراز زمین مجاور بیش از 1.5 متر باشد، در غیر این صورت، این طبقه نیز به عنوان طبقهای از ساختمان منظور می گردد.

پ) تراز روی بام نسبت به متوسط تراز زمین مجاور نباید بیش از 8 متر باشد.

ت) حداکثر ارتفاع طبقه (از روی کلاف زیرین تا زیر سقف) محدود به 4 متر می باشد و در صورت تجاوز از این حد، باید یک کلاف افقی اضافی در داخل دیوارها و در ارتفاع حداکثر 4 متر از روی کلاف زیرین تعبیه گردد. به این ترتیب می توان ارتفاع طبقه را حداکثر تا 6 متر افزایش داد.

۸-۵-۵-۳ برش قائم

 الف) پیشامدگی سقف

 در صورت وجود پیشامدگی سقف لازم است ضوابط زیر رعایت گردد:

 ۱- طول پیشامده طره در مورد بالکن های سه طرف باز از 1.2 متر و برای بالکن های دو طرف باز از 1.5 متر بیشتر نباشد و طره ها بخوبی در سقف طبقه مهار شوند.

 ۲- در صورتیکه طول پیشامده طره از حدود مذکور در فوق تجاوز نماید طره باید در برابر نیروهای قائم زلزله مطابق مبحث ششم مقررات ملی ساختمان محاسبه گردد.

 ۳- روی هیچ قسمت پیشامدگی ساختمان نباید دیواری ساخته شود ولی ساخت جان پناه تا ارتفاع700 میلی متر مجاز است.

 ب) اختلاف سطح در طبقه

 حتی المقدور از ایجاد اختلاف سطح در طبقه پرهیز شود. در صورت وجود اختلاف سطح در طبقه، باید دیوارهای حد فاصل دو قسمتی که اختلاف سطح دارند با کلاف بندی مناسب تقویت شوند و یا اینکه دو قسمت ساختمان بوسیله درز انقطاع از یکدیگر جدا شوند.

 ۸-۵-۵-۴ سازه

 در مورد اجزای سازه ای ساختمان های مشمول این فصل رعایت موارد کلی زیر الزامی است:

 ۱- تمامی اجزای ساختمان باید به گونه مناسبی به هم پیوسته باشند تا ساختمان در برابر نیروها به طور یکپارچه عملکند. بویژه سقف باید با حفظ انسجام خود به صورت یکپارچه، نیروی ناشی از زلزله را به اجزای قائم منتقل نماید.

۲- دیوارهای باربر باید در یک راستای قائم تا پی ادامه داشته باشند.

 ۳- ساختمان باید دارای تقارن سازه ای مناسب باشد، در غیر این صورت باید از درز انقطاع استفاده شود.

 ۴- از قرار دادن اجزای ساختمانی، تأسیسات و یا اجسام سنگین روی طره ها، اجزای لاغر، دهانه های بزرگ و بام پرهیز شود.

۸-۵-۵-۵ شالوده

 رعایت ضوابط زیر برای شالوده ها الزامی است:

 الف) شالوده ها باید در یک تراز ساخته شوند و هر گاه احداث شالوده به هر دلیل در یک تراز ممکن نباشد، هر بخشی از شالوده باید به صورت افقی در یک تراز قرار گیرد.

ب) ساخت شالوده شیب دار به هیچ وجه مجاز نیست. در زمین های شیب دار چنانچه ساخت شالوده ساختمان در یک تراز ممکن نباشد باید از شالوده های پلکانی استفاده شود، به طوری که این شالوده ها در جهت افقی حداقل 600 میلی متر همپوشانی داشته و ارتفاع هر پله نباید بیش از 300 میلی متر باشد.

 پ) برای دیوارهای باربر، عرض شالوده نواری باید حداقل 1.5 برابر عرض کرسی چینی و عمق آن حداقل 500 میلی متر باشد.

ت) شالوده دیوارها باید با استفاده از بتن یا حداقل شفته آهکی با عیار 350 کیلوگرم آهک در متر مکعب شفته و یا سنگ لاشه با یکی از ملات های گل- آهک، ماسه- سیمان- آهک (باتارد) و یا ماسه- سیمان ساخته شود.

 ث) در مناطق سردسیر و دارای یخبندان تراز روی شالوده حداقل 400 میلی متر زیر سطح زمین قرار گیرد.

۸-۵-۵-۶ کرسی چینی

 اگر از کلاف افقی به عنوان شالوده استفاده شود، باید کلاف های افقی بر روی کرسی چینی با مصالح بنایی اجرا شود. در این حالت رعایت موارد زیر الزامی است:

۱- مقاومت بتن مورد استفاده در شالوده باید حداقل 20 مگاپاسکال باشد.

۲- مقاومت میلگرد مورد استفاده در شالوده باید حداقل 240 مگاپاسکال باشد.

۳- فولاد عرضی باید به میزان فولاد خمشی در نظر گرفته شود.

 ۴- بتن مگر زیر شالوده با ضخامت 100 میلی متر بیشتر از عرض شالوده و حداقل ضخامت 50 تا 100 میلی متر باشد.

 

جدول ۸-۵-۱ : حداقل قطر میلگردهای خمشی شالوده در هر سفره

نوع خاک محل ساخت

تعداد طبقات

1

2

3

فولاد خمشی مورد نیاز شالوده در هر سفره

خاک هایی که مقاومت آنها در حدود 2 تا 2.5 کیلوگرم بر سانتیمترمربع باشد.

10 2Φ 

12 2Φ

12 3Φ

خاک هایی که مقاومت آنها بیش از 1.5 و کمتر از 2 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد.

10 3Φ

12 3Φ

12 3Φ

خاک هایی که مقاومت آنها بیش از 1 و کمتر از 1.5 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد.

12 3Φ

12 4Φ

12 4Φ

خاک هایی که مقاومت آنها در حدود 1 کیلوگرم بر سانتیمترمربع باشد.

12 3Φ

12 4Φ

12 4Φ

 

۸-۵-۵-۷ دیوار

 الف) دیوارهای باربر

 دیوارهای باربر باید به طور یکنواخت در دو جهت عمود بر هم توزیع شوند. همچنین از نظر مقدار سطح مقطع و مقاومت برای مقابله با نیروهای قائم و نیروهای جانبی ناشی از زلزله کافی باشند. دیوارها باید در کف و سقف محکم شوند. برای رفتار مناسب سازه ای، دیوارها باید مشخصات زیر را دارا باشند:

۱- کلیه دیوارهای پیرامونی (باربر و یا غیر باربر) باید دارای ضخامت 350 میلی متر باشند.

 ۲- حداکثر نسبت ارتفاع دیوار باربر به ضخامت 15 میلی متر می باشد. در هر حال، ضخامت دیوار باربر در طبقه اول و دوم نباید از 220 میلی متر و در زیر زمین از 350 میلی متر کمتر باشد.

 ۳- حداکثر طول مجاز محصور بین دو کلاف قائم نباید از 5 متر بیشتر باشد ارتفاع دیوارهای باربر باید با مفاد بند (۸-۵-۵-۲) تطبیق نماید.

 ب) دیوار نسبی

در هر یک از امتدادهای طولی و عرضی ساختمان مقدار دیوار نسبی مورد نیاز باید بر اساس محاسبات پایداری تعیین گردد ولی این مقدار در هر طبقه نباید از مقادیر مندرج در جدول ۸-۵-۲ کمتر باشد.

 

جدول ۸-۵-۲ : حداقل درصد دیوار نسبی در هر امتداد ساختمان آجری محصور شده با کلاف

نوع و تعداد طبقات

خطر نسبی مناطق

خطر نسبی بسیار زیاد و زیاد

خطر نسبی متوسط و کم

زیرزمین

طبقه اول

طبقه دوم

زیرزمین

طبقه اول

طبقه دوم

ساختمان آجری

یک طبقه

6

4

5

3

دو طبقه

8

6

4

6

5

3

ساختمان با بلوک سیمانی

یک طبقه

10

6

8

5

دو طبقه

12

10

6

9

8

5

ساختمان سنگی

یک طبقه

6

5

5

4

دو طبقه

8

8

5

6

6

4

 

پ) دیوارهای جداگر

 علاوه بر موارد ذکر شده در بند  ۸-۳-۱-۱۱ دیوارهای جداگر باید مشخصات زیر را نیز دارا باشند:

 ۱- دیوارهای جداگر منحصرًا به منظور جدا سازی فضاهای ساختمان به کار می روند. وزن این دیوارها یا مستقیماً به وسیله شالوده یا با واسطه کف ها توسط دیوارهای باربر تحمل می شود.

 ۲- دیوارهای جداگر می توانند از آجر، بلوک سفالی یا قطعات پیش ساخته گچی و نظایر آن ساخته شوند.

۳- حداقل ضخامت دیوارهای جداگر برای آجر 110 میلی متر و برای بلوک سفالی و قطعات پیش ساخته گچی 80 میلی متر می باشد.

۴- حداکثر طول آزاد دیوار جداگر بین دو پشت بند عبارت است از 40 برابر ضخامت دیوار یا 5 متر، هر کدام کمتر باشد. پشت بند باید به ضخامت حداقل معادل ضخامت دیوار و به طول حداقل یک ششم بزرگترین دهانه طرفین پشت بند باشد. بهجای پشت بند می توان اجزای قائم فولادی، بتن مسلح یا چوبی در داخل دیوار قرار داد و دو سر این اجزا را به گونه مناسبی در کف و سقف طبقه مهار نمود.

۵- حداکثر ارتفاع مجاز دیوارهای جداگر از تراز کف مجاور 3.5 متر می باشد. در صورت تجاوز از این حد باید با تعبیه کلاف های افقی به گونه مناسبی به تقویت دیوار جداگر مبادرت گردد.

 ۶- جداگرهایی که در تمام ارتفاع طبقه ادامه دارند باید کاملاً به زیر پوشش سقف مهار شوند، یعنی رج آخر دیوار با فشار و ملات کافی یا روش های مناسب دیگر، در زیر سقف مهار شود.

 ۷- لبه فوقانی جداگرهایی که در تمام ارتفاع طبقه ادامه ندارند باید با کلاف مناسب به دیوار یا کلاف های احاطه کننده جداگر متصل شود.

 ۸- لبه قائم جداگرها نباید آزاد باشد. لبه جداگر باید به دیوار یا جداگر عمود بر آن یا یک ستونک، به نحو مناسب متصلگردد. ستونک می تواند از فولاد، بتن مسلح یا چوب ساخته شود. برای ستونک می توان از یک ناودانی نمره 6 (یا نیمرخ فولادی معادل آن)، بتن مسلح یا چوب استفاده کرد.

 چنانچه طول دیوار جداگر پشت بند کمتر از 1.5 متر باشد لبه آن می تواند آزاد باشد.

ت) دیوار چینی

 در مورد اجرای دیوارهای آجری رعایت نکات زیر الزامی است:

 ۱- در ساخت دیوارهای باربر از یک نوع آجر استفاده شود.

 ۲-  قبل از اجرا، آجرها در آب خیس شوند تا آب ملات را به خود جذب نکنند.

 ۳- دیوار چینی باید با ملات ماسه- سیمان یا حداقل ملات ماسه- سیمان- آهک (باتارد) با نسبت اختلاط مندرج در بند  (۸-۵-۵-۶-ت) و با اطمینان از تأمین مقاومت فشاری تعیین شده در مشخصات طرح سازه انجام شود.

 ۴- آجرها حداقل به اندازه یک چهارم طول خود با آجرهای ردیف قبلی همپوشانی داشته باشند.

 ۵- امتداد رگ ها کاملاً افقی باشد.

۶- بندهای قائم در دو رگ متوالی، در یک امتداد نبوده (یک رگ در میان در مقابل هم قرار گرفته باشند) و شاقولی باشند.

 ۷- ضخامت بندهای افقی و قائم نباید کمتر از 10 میلی متر و بیشتر از 12 میلی متر باشد.

 ۸- بندهای قائم باید از ملات پر شوند.

 ۹- در دیوارهای باربر باید حداقل از سه میلگرد آجدار به قطر 10 میلی متر که هر یک به ترتیب در فواصل یک سوم، یک دوم و دو سوم ارتفاع دیوار و به صورت سرتاسری در طول دیوار در بندهای افقی قرار می گیرند، استفاده شود. این میلگردها باید تا محل کلاف های قائم امتداد داده شده و در داخل آنها مهار گردد.

۱۰- رگ های دیوار چینی در تمام قسمت های ساختمان باید همزمان (در ارتفاع) اجرا شود و استفاده از روش هشت گیر در ساخت دیوارها مجاز نمی باشد.

 ۱۱- دیوار چینی باید کاملاً شاقولی باشد.

 ۱۲- دیوارهای مهاری باید همزمان با دیوارهای باربر اجرا شوند.

 ۱۳- دیوارها در محل اجرای کلاف های قائم بتن مسلح باید به صورت هشت گیر اجرا گردند. در این حالت حداقل فاصله بین آجرهای هشت گیر نباید از بعد لازم کلاف کمتر باشد. به جای استفاده از هشت گیر می توان در هنگام اجرای دیوار با تعبیه شاخک ها یا میلگردهای افقی در هر 500 میلی متر ارتفاع، اتصال بین دیوار و کلاف را تأمین نمود.

 ۱۴- دیوارها باید پس از اجرا حداقل به مدت سه روز مرطوب نگه داشته شود.

 ۱۵- برای حفظ انسجام ساختمان باید دیوارهای باربر با کلاف روی آن به نحو مناسب درگیر شود.

۸-۵-۵-۸ بازشوها و تقویت کننده های اطراف آنها

 علاوه بر موارد ذکر شده در بند ۸-۳-۱-۵ ، رعایت موارد زیر در مورد اندازه و محل بازشوها الزامی است:

 ۱- بازشوها نباید سبب قطع کلاف ها شوند.

 ۲- مجموع سطح بازشوها در هر دیوار باربر از یک سوم سطح آن دیوار بیشتر نباشد.

 ۳- مجموع طول بازشوها در هر دیوار باربر از یک دوم طول دیوار بیشتر نباشد.

 ۴- فاصله اولین بازشو در هر دیوار باربر از بر خارجی ساختمان (از انتهای دیوار) کمتر از دو سوم ارتفاع بازشو یا کمتر از 750 میلی متر نباشد، مگر آنکه در طرفین بازشو کلاف قائم (از کف تا سقف) قرار داده شود.

۵- فاصله دو بازشو نباید از دو سوم ارتفاع کوچکترین بازشوی طرفین خود و همچنین از یک ششم مجموع طول آن دو بازشو کمتر باشد. در غیر این صورت جرز بین دو بازشو جزئی از بازشو منظور می شود و نباید آن را به عنوان دیوار باربر به حساب آورد.

 ۶- نعل درگاه روی بازشوهای مجاور باید به صورت یکسره با دهانه ای برابر مجموع طول بازشوها به اضافه طول جرز بین آنها و 200 میلی متر اضافه در هر طرف با رعایت نکات بند (۸-۵-۵-۹) منظور شود.

 ۷- هیچ یک از ابعاد بازشوها از 2.5 متر بیشتر نباشد. در غیر این صورت باید طرفین بازشو را با تعبیه کلاف های قائم که به کلاف های افقی متصل می شوند، تقویت نمود.

۸-۵-۵-۹ نعل درگاه

 برای نصب نعل درگاهها علاوه بر ضوابط بند ۸-۳-۱-۱۲ رعایت ضوابط زیر نیز الزامی است:

 ۱- در صورت استفاده از کلاف های قائم در اطراف بازشوها، نعل درگاه باید به نحو مناسبی به آنها متصل شوند.

 ۲- عرض نعل درگاه باید مساوی ضخامت دیوار باشد.

  ۸-۵-۵-۱۰ کلاف ها

 ۸-۵-۵-۱۰-۱ کلاف بندی افقی

 الف) محل های تعبیه و مشخصات کلاف های افقی

 در کلیه دیوارهای باربر باید کلاف های افقی در تراز زیر دیوار و زیر سقف با رعایت ضوابط زیر، ساخته شود:

۱- در تراز زیر دیوار: این کلاف باید با بتن مسلح (با عیار سیمان حداقل 250 کیلوگرم در متر مکعب بتن) ساخته شود به طوری که عرض آن از عرض دیوار و یا 250 میلی متر و ارتفاع آن از دو سوم عرض دیوار و یا 250 میلی متر کمتر نباشد.

 ۲- در تراز زیر سقف: کلاف سقف چنانچه با بتن مسلح ساخته شود، باید عرض آن هم عرض دیوار بوده مگر در دیوارهای خارجی که به منظور نماسازی می توان عرض کلاف را حداکثر تا 120 میلی متر از عرض دیوار کمتر اختیار نمود ولی در هیچ حال عرض کلاف افقی نباید از 200 میلی متر کمتر باشد. ارتفاع کلاف نیز نباید از 200 میلی متر کمتر باشد. به جای کلاف بتن مسلح می توان از نیمرخ های فولادی معادل تیرآهن نمره (IPE100) 10 استفاده نمود مشروط بر آن که کلاف فولادی به خوبی به سقف متصل شده و همچنین این کلاف ها به نحوی مناسب به کلاف قائم یا دیوار متصل گردد. هنگام اجرای کلاف سقف، تدابیر لازم برای اتصال مناسب آن به تیرهای سقف اتخاذ شود.

ب) مشخصات و محل تعبیه میلگردها در کلاف های افقی بتنی

 ۱- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر 10 میلی متر باشند.

 ۲- میلگردهای طولی باید در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب، قرار گیرند. در صورتی که عرض کلاف از 350 میلی متر تجاوز نماید تعداد میلگردهای طولی باید به 6 عدد و یا بیشتر افزایش داده شود به گونه ای که فاصله هر دو میلگرد مجاور از 250 میلی متر بیشتر نباشد.

 ۳- میلگردهای طولی باید با تنگ های ساده ای به قطر حداقل 6 میلی متر به یکدیگر بسته شوند.

 فاصله تنگ ها از یکدیگر نباید از ارتفاع کلاف یا 250 میلی متر بیشتر باشد. فاصله تنگ ها در فاصله 450 میلی متر از بر کلاف قائم باید حداقل به 150 میلی متر کاهش یابد.

 ۴- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید در مورد کلاف زیر دیوارها از 50 میلی متر و در مورد کلاف سقف از 25 میلی متر کمتر باشد.

پ) اتصال کلاف های افقی

 ۱- در هر تراز، کلاف ها باید به یکدیگر متصل شوند تا کلاف بندی به صورت شبکه به هم پیوسته باشد.

 ۲- میلگردها در محل تلاقی کلاف ها باید به اندازه 500 میلی متر همپوشانی داشته باشند تا اتصال کلاف ها بخوبی تأمین گردد.

 ۳-کلاف افقی نباید در هیچ جا منقطع باشد. عبور لوله یا دودکش به قطر بیش از یک ششم عرض کلاف از درون کلاف مجاز نمی باشد. بدیهی است لوله یا دودکش باید از وسط کلاف عبور نموده و نباید باعث قطع میلگردها گردد. همچنین لوله آب گرم و دودکش باید با عایق حرارتی پوشانده شوند.

 ۸-۵-۵-۱۰-۲ کلاف بندی قائم

 الف) محل های تعبیه و مشخصات کلاف های قائم

۱- کلاف های قائم باید در محل تقاطع دیوارها تعبیه گردند. در صورتی که طول دیوار بین دو کلاف بیشتر از 5 متر باشد باید کلاف های قائم با توزیع یکنواخت در فواصل کمتر از 5 متر در داخل دیوار، تعبیه گردد.

۲- هیچ یک از ابعاد مقطع کلاف قائم بتن مسلح (با عیار سیمان حداقل 250 کیلوگرم در متر مکعب بتن) نباید کمتر از 200 میلی متر باشد. به جای کلاف بتن مسلح می توان از تیرآهن نمره (IPE100) 10 یا نیمرخ فولادی معادل آن استفاده نمود، مشروط بر آن که اتصال کلاف فولادی با دیوار به وسیله میلگردهای افقی بخوبی تأمین شود.

 ب) مشخصات و محل تعبیه میلگردها در کلاف های قائم بتنی

 ۱- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر 10 میلی متر باشد.

 ۲- میلگردهای طولی باید در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند و به نحو مناسبی با میلگردهای طولی کلاف افقی مهار شوند.

 ۳- میلگردهای طولی باید با تنگ هایی به قطر حداقل 6 میلی متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگ ها از یکدیگر نباید از 250 میلی متر یا عرض کلاف هر کدام که کمتر است، بیشتر باشد.

 حداکثر فاصله تنگ ها در ناحیه بحرانی باید به 150 میلی متر کاهش یابد. طول ناحیه بحرانی در کلاف قائم از بر داخلی کلاف افقی محاسبه شده و برابر با بزرگترین مقادیر زیر است:

یک پنجم فاصله محور تا محور کلاف های افقی بالا و پایین دیوار بنایی

 دو برابر ضخامت کلاف قائم در راستای عمود بر دیوار

 ۴- در اطراف میلگردهای طولی باید حداقل 25 میلی متر پوشش بتن وجود داشته باشد.

 پ) اتصال کلاف های قائم

 کلاف های قائم باید به نحوی مناسب در کلیه محل های تقاطع، به کلاف های افقی متصل شوند. در نقاط تقاطعی که کلاف قائم ادامه نمی یابد میلگردهای طولی کلاف قائم باید حداقل به اندازه 400 میلی متر در داخل کلاف افقی مهار گردد.

ت) معادل کردن کلاف های قائم

 به جای هر کلاف قائم به شرح مذکور در بند (۲-۱۰-۵-۵-۸) می توان میلگردهایی را در طول و ارتفاع دیوار بر اساس ضوابط زیر، توزیع نمود:

۱- برای اجرای دیوار از ملات ماسه- سیمان (با عیار سیمان حداقل 250 کیلوگرم در متر مکعب ملات) استفاده شود.

 ۲- فاصله دو میلگرد قائم متوالی از 600 میلی متر کمتر و از 1.2 متر بیشتر نباشد.

 ۳- میلگردهای قائم در فاصله حداکثر 250 میلی متر، با میلگردهای افقی به قطر حداقل 6 میلی متر، به یکدیگر بسته شوند.

 ۴- اطراف میلگردها به صورت غوطه ای چیده شده و بندهای قائم کاملاً پر گردند. دور هر میلگرد قائم، فضایی که کوچکترین بعد آن از 60 میلی متر کمتر نباشد ایجاد گردیده و ضمن چیدن دیوار با ملات پر شود.

 ۸-۵-۵-۱۱ سقف

 سقف ساختمان های مشمول این فصل می تواند به صورت تخت، شیب دار و قوسی با رعایت شرایط زیر ساخته شود.

در زیر سقف، یک کلاف افقی فولادی از تیر آهن حداقل نمره 10 و یا معادل آن یا یک کلاف افقی بتنی با عرض حداقل مساوی ضخامت دیوار و ارتفاع 200 میلی متر و با حداقل چهار میلگرد طولی آجدار نمره 10 و میلگردهای عرضی ساده نمره 6 به فاصله حداکثر 200 میلی متر، اجرا شود. هنگام اجرای کلاف سقف، تدابیر لازم برای اتصال مناسب آن به تیرهای سقف اتخاذ گردد.

 سقف های مندرج در بند ۸-۶-۵-۸-۲ (مربوط به ساختمان های خشتی و سنگی) با رعایت ضوابط مربوط می تواند در ساختمان های مشمول این فصل نیز اجرا شود.

بخش طره ای سقف باید همزمان با سقف اجرا شده و تیرهای آن ادامه تیرهای سقف باشد.

در مواردی که اجرای سقف های طاق ضربی یا تیرچه بلوک مد نظر باشد، باید شرایط زیر در مورد هر یک رعایت گردد.

الف) سقف های طاق ضربی

 ۱- فاصله بین تیرآهن های سقف از 1 متر بیشتر نشود.

۲- تیرآهن های سقف باید در فواصل حداکثر 2 متر توسط تیرآهن های عرضی (حداکثر یک شماره کمتر از تیرآهن اصلی) که در دل تیرآهن های سقف قرار می گیرند، به یکدیگر متصل گردند.

 ۳- لازم است انتهای تیرآهن های سقف توسط تیرآهن های دیگری که در امتداد عمود بر تیرهای سقف هستند، به یکدیگر متصل شوند.

۴- تیرآهن های سقف به گونه مناسبی به کلاف افقی متصل شوند.

۵- تیرآهن انتهایی سقف باید در چشمه های 1 متری، حداقل به صورت یک چشمه در میان، با تسمه یا میلگرد به شکل ضربدری به تیرآهن کناری خود مهار شود.

 

۶- تکیه گاه مناسبی برای پاطاق آخرین دهانه طاق ضربی تعبیه گردد. این تکیه گاه می تواند با قرار دادن یک نیمرخ فولادی و اتصال آن با کلاف زیر خود یا با جاسازی در کلاف بتنی تأمین شود.

چنانچه این تکیه گاه فولادی باشد باید با میلگردها یا تسمه های کاملاً کشیده و مستقیم در دو انتهای تیر و همچنین در فواصل کمتر از 2 متر به آخرین تیرآهن سقف متصل گردد.

۷- حداقل سطح مقطع میلگرد یا تسمه که برای مهاربندی ضربدری تیرآهن های سقف یا استوار کردن آخرین دهانه به کار می رود، میلگرد با قطر 14 میلی متر یا تسمه معادل آن می باشد.

 ب) سقف های تیرچه بلوک

 ۱- تیرچه های سقف به نحو مناسبی به کلاف افقی متصل شوند.

 ۲- میلگرد مورد استفاده در بتن پوشش سقف حداقل به قطر 6 میلی متر به فواصل حداکثر 250 میلی متر در جهت عمود بر تیرچه ها، قرار داده شود.

 ۳- پوشش بتن روی بلوکها حداقل دارای 50 میلی متر ضخامت باشد.

 ۴- در صورت تجاوز دهانه تیرچه ها از 4 متر، تیرچه ها به وسیله کلاف عرضی که عرض مقطع آن حداقل 100 میلی متر باشد به هم متصل شوند. این کلاف باید دارای حداقل 2 میلگرد آجدار سراسری به قطر 10 میلی متر (یکی در بالا و یکی در پائین مقطع کلاف) باشد.

 ۵- در صورت وجود طره در سقف، لازم است حداقل به اندازه میلگردهای پایین در بالا و به طول حداقل 1.5 متر تعبیه شود.

 پ) سقف کاذب

 سقف کاذب سقفی است که وزن آن از طریق اتصال به سیستم باربر ساختمان به آن منتقل شده و بین آن و سقف اصلی فضای خالی به وجود می آید. سقف های کاذب به صورت مستوی یا غیر مستوی ساخته می شوند. این سقف ها باید از مصالح سبک ساخته شده و قاب بندی آن به گونه مناسبی به سقف اصلی بالای آن یا به دیوار یا کلاف بندی ساختمان متصل گردد تا ضربه تکانه ای ناشی از زلزله در آنها، موجب خرابی دیوارهای مجاور نگردد.

 در اجرای سقف کاذب رعایت موارد زیر الزامی است:

۱- آویزها در سقف های کاذب به سازه اصلی ساختمان (دیوارهای باربر، کلاف ها و یا سقف) متصل گردند.

 ۲- از آویزهایی استفاده شود که مقاومت کافی داشته و در برابر عوامل خورنده و زنگزدگی مقاوم باشند.

 ۳- تعداد و فاصله آویزها بسته به نوع پوشش سقف کاذب محاسبه و برآورد شود، اما در هر حال نباید از 3 عدد در هر متر مربع سقف کمتر باشد.

 ۴- آویزها باید شاقولی و صاف بوده و با اتصالات مناسب به سازه اصلی متصل شوند.

 ۵- بار وارد از طرف آویزها از باری که سقف بر اساس آن طراحی شده تجاوز نکند.

۶- مقاطع نیمرخ های اصلی و فرعی افقی که برای نگه داشتن سقف های کاذب به کار می روند باید با محاسبه تعیین شود ولی به هر حال سطح مقطع نیمرخ های اصلی و فرعی از هر لحاظ نباید به ترتیب از سطح مقاومت میلگردهای فولادی نمره 10 و 6 کمتر باشد.

 ۷- سقف های کاذب باید در برابر نیروهای جانبی مقاوم باشند.

۸- در صورتی که تأسیسات حرارتی در فضای بین سقف اصلی و سقف کاذب قرار می گیرد، ایجاد درز انبساط در اطراف سقف کاذب به منظور تأمین جا برای تغییر مکان های حرارتی ضروری است.

 ۸-۵-۵-۱۲ نما

 رعایت نکات زیر در نماسازی علاوه بر موارد بند ۸-۳-۱-۱۳ ، الزامی است:

 ۱- نما باید با سطح زیر کار اتصال مناسب، پایدار، بادوام و کافی داشته باشد تا در طول عمر آن پایداری آن تأمین بوده و هنگام بروز زلزله خطر جدا شدن و فرو ریختن آن وجود نداشته باشد.

 ۲- نما باید قابلیت تحمل شرایط اقلیمی خاص هر منطقه را داشته باشد و حتی المقدور از مصالح سبک وزن استفاده شود.

 ۳- نما باید به گونه ای انتخاب و اجرا شود که بروز اشکالاتی در آن (مانند ترک خوردگی) موجب آسیب دیدن اتصال آن به سطح زیر کار و اجزای سازه ای نشود.

 ۴- از اجرای نماهای مجزا قبل از تکمیل سطح زیر کار پرهیز شود.

۸-۵-۵-۱۳ جان پناه

 رعایت ضوابط بند  ۸-۳-۱-۱۴ در مورد جان پناه الزامی است.

۸-۵-۵-۱۴ دودکش

 رعایت ضوابط بند ۸-۳-۱-۱۵ برای اجرای دودکش الزامی است.

  ۸-۵-۵-۱۵ بادگیر

 رعایت ضوابط بند ۸-۳-۱-۱۶ برای بادگیر الزامی است.

  ۸-۵-۵-۱۶ عایقکاری رطوبتی

 اجرای عایقکاری رطوبتی در موارد زیر لازم است:

 الف) بامهای تخت، شیب دار، قوسی و گنبدها

ب) ایوانگاه ها و ایوان ها

پ) کف ها (در تماس با زمین نمناک و کف سرویس ها و آشپزخانه)

 ت) شالوده ها (در تماس با زمین نمناک)

 ث) دیوارهای زیرزمین و دیوارهای در تماس با زمین نمناک: برای عایقکاری زیر دیوارها استفاده از مواد قیری یا مشابه مجاز نیست و باید عایقکاری با 20 میلی متر ملات ماسه- سیمان با نسبت سیمان به ماسه یک به دو استفاده شود.

 ج) سایر قسمتها از قبیل کف پنجره های در تماس با محیط اطراف، درپوش و دیوار جان پناه، دودکش ها، بدنه و کف استخرها و منابع آب، نماهایی که در معرض بوران قرار می گیرند.

چ) اگر عایقکاری با قیر و گونی و گونی قیر اندود انجام می شود باید موارد زیر رعایت شود:

 ۱- ایجاد زیرسازی مناسب برای انجام عایقکاری ضروری است.

 ۲- عایقکاری به هنگام بارندگی مجاز نیست.

 ۳- عایقکاری بر روی سطوح مرطوب مجاز نیست.

 ۴- قیرهای جامد را تا هنگامی که گرم و روانند باید مصرف کرد.

۵- عایقکاری در هوای سرد (زیر +4 درجه سلسیوس) مجاز نیست.

 ۶- راه رفتن روی سطوح عایقکاری شده باید با احتیاط و با استفاده از کفش های بدون میخ انجام شود.

 ۷- مصرف میخ برای محکم کردن لایه های عایقکاری مجاز نیست.

 ۸- لایه های عایق باید از هر طرف حداقل 100 میلی متر همپوشانی داشته و با قیر کاملاً به هم چسبانده شوند. در همپوشانی لایه ها باید لایه های رویی در سمتی قرار گیرند که مطابق شیببندی انجام شده آب از روی آنها به سمت لایه زیری سرازیر گردد.

 ۹- هنگامی که عایقکاری در بیش از یک لایه انجام می شود، لایه های متوالی عایق باید عمود بر هم قرار گیرند.

 ۱۰- سطوح عایقکاری شده باید پس از تکمیل با لایه محافظی پوشانده شوند.

 ح) عایقکاری با عایقهای رطوبتی آماده، باید مطابق روش های توصیه شده توسط تولیدکنندگان و بر اساس استاندارد انجام شود.

خ) اطراف ساختمان تا فاصله یک متر باید با شیب 3 درصد برای عدم نفوذ آب برف و باران به دیوار، با بتن سیمانی، بتن آسفالتی یا مصالح مناسب پوشیده شود.