واژه های فنی رایج که در این مقررات تعریف نشده اند، باید به همان معنای معمول و متداول به کار روند.
۱- احتراق گاز
سوختن یا اکسیداسیون سریع گاز که معمولاً با ایجاد گرما و شعله همراه است.
۲- استانداردهای IGS
مجموعه استانداردهای شرکت ملی گاز ایران میباشد که آن شرکت مسئول تدوین و بازنگری آنها بوده و در پروژه های گازرسانی کشور مورد استفاده قرار میگیرند. به همین لحاظ در این مقررات نیز در موارد مرتبط به عنوان مرجع مورد استناد قرار گرفته اند. این استانداردها در پایگاه اطلاع رسانی شرکت ملی گاز ایران در دسترس میباشند.
۳- استانداردهای IPS
مجموعه استانداردهای وزارت نفت میباشد که آن وزارتخانه مسئول تدوین و بازنگری آنها بوده و در پروژه های صنعت نفت کشور مورد استفاده قرار میگیرند. به همین لحاظ در این مقررات نیز در موارد مرتبط به عنوان مرجع مورد استناد قرار گرفته اند. این استانداردها در پایگاه اطلاع رسانی وزارت نفت در دسترس میباشند.
۴- ایستگاه تقلیل فشار اولیه
تجهیزاتی هستند که در نقطه تحویل گاز، از شبکه گاز شهری به مشترک نصب گردیده و فشار تحویلی به مشترک را تنظیم و حجم گاز را اندازه گیری میکنند. این ایستگاهها تحت نظر شرکت گاز ناحیه اجرا و بهره برداری میشوند.
۵- ایستگاه تقلیل فشار ثانویه
تجهیزاتی هستند که فشار شبکه گاز را تقلیل داده و به فشار قابل بهره برداری بخشهای مختلف سیستم لوله کشی تبدیل میکنند.
۶- ایستگاه مشترکین عمده
عبارت است از تجهیزاتی که به منظور اندازه گیری مقدار گاز، تنظیم و تثبیت فشار گاز در محل مورد تائید شرکت گاز استان نصب گردیده و در مالکیت شرکت گاز استان می باشد.
۷- پکیج
دستگاه گازسوز تأمین کننده آب گرم سرویس بهداشتی و آب گرم سیستم گرمایش داخل ساختمانها که معمولاً برای هر واحد مسکونی به صورت مستقل نصب میگردد.
۸-ترموکوپل
این وسیله یکی از مهمترین بخشهای دستگاه گازسوز است که در صورت روشن نشدن مشعل دستگاه یا از بین رفتن شعله اصلی مشعل، مسیر ورود سوخت به مشعل بسته یا شعله اصلی مشعل و شمعک آن هر دو قطع میگردد.
۹- تنظیم کننده فشار گاز (رگولاتور)
دستگاهی که فشار گاز ورودی را کاهش داده و آن را به میزان فشار مورد نظر برای مصرف، ثابت نگه میدارد.
۱۰- جوش الکتروفیوژن
نوعی روش جوشکاری لوله و اتصالات پلی اتیلن است که در آن از اتصالات خاصی که دارای سیم مقاومت الکتریکی برای ایجاد گرمای ذوب سطوح جوش می باشد، استفاده میشود.
۱۱- دستگاه گازسوز
دستگاهی که دارای یک یا چند مشعل بوده و گاز در این مشعلها میسوزد.
۱۲- دستگاه گازسوز پرمصرف
دستگاهی که مقدار گاز مصرفی آن از 1.5 متر مکعب در ساعت بیشتر باشد.
۱۳- دستگاه نظارت
شخص حقیقی یا حقوقی و یا مجموعهای از آنها که دارای مجوز از وزارت مسکن و شهرسازی برای نظارت بر طراحی، انتخاب مصالح و اجرای سیستمهای لوله کشی گاز متقاضیان عمده می باشد.
۱۴- دودکش
مجرایی با مقطع دایره یا چهارگوش جهت هدایت گازهای محفظه احتراق دستگاه گازسوز به بیرون از ساختمان، که بر سه نوع است:
الف) دودکش ساخته شده در کارخانه: دودکشی که در کارخانه و مخصوص وسیله گازسوز ساخته شده است.
ب) دودکش فولادی: دودکشی که از ورق فولادی گالوانیزه یا از ورق فولادی سیاه در کارگاه و یا در محل ساختمان ساخته شود.
۱۵- دودکش پیش ساخته
قطعات این نوع دودکش، از جنس فلز یا سیمان و به صورت پیش ساخته بوده به طوری که سوار کردن قطعات در محل به راحتی امکانپذیر باشد.
۱۶- دودکش یک جداره
لوله ای فلزی که از ورق فولادی گالوانیزه با حداقل ضخامت یک میلیمتر و یا ورق فولادی سیاه با حداقل ضخامت 1.5 میلیمتر ساخته شده است.
۱۷- ساختمانهای عمومی
ساختمانهایی که مورد استفاده و مراجعه عموم مردم می باشد.
۱۸- سازمان قانونی نظارت بر امر لوله کشی گاز مشترکین عمده
منظور سازمان نظام مهندسی ساختمان استان می باشد که طبق قانون، وظیفه نظارت بر لوله کشی گاز مشترکین عمده و صدور تأئیدیه را بر عهده دارد.
۱۹- سیستم تهویه
سیستمی که فضای داخل اتاق یا محل نصب دستگاه گازسوز را جهت تعویض هوا یا ایجاد جریان هوای تازه در آن محل، به طور مستقیم یا غیرمستقیم به هوای آزاد راه میدهد.
۲۰- سیستم لوله کشی گاز ساختمان
مجموعه لوله کشی گاز ساختمان (مشتمل بر لوله کشی رابط، کنتور و لوله کشی داخل ساختمان) که از خروجی رگولاتور آغاز و به شیرهای مصرف ختم میشود.
۲۱- شرکت ملّی گاز
یکی از شرکتهای اصلی تابع وزارت نفت است که عهده دار پالایش، انتقال، صادرات و توزیع گاز طبیعی در کشور می باشد.
۲۲- شرکت گاز ناحیه
سازمانی که برخی از وظایف شرکت ملی گاز ایران را در سطح کوچکتری در هر ناحیه به عهده دارد.
۲۳- شرکتها، موسسات، مشاورین و افراد ذیصلاح
شخص حقیقی و یا حقوقی که از مراجع قانونی جهت کار تخصصی مربوطه دارای مجوز و گواهینامه صلاحیت معتبر باشند.
۲۴-شمعک
وسیله ای که با ایجاد شعله کوچکی در وسایل گازسوز، برای روشن کردن مشعل یا مشعلهای اصلی دستگاه مورد استفاده قرار میگیرد. در اغلب وسایل گازسوز این شعله به واسطه ترموکوپل باعث باز نگه داشتن مسیر گاز نیز میشود و در صورت خاموش شدن آن، جریان گاز به مشعل اصلی قطع میگردد.
۲۵- شیر اصلی
شیر ربع گرد توپکی که بعد از کنتور بر روی لوله کشی داخلی نصب میشود.
۲۶- شیر خودکار قطع جریان گاز اضافی
وسیله ای ایمنی که در مسیر لوله کشی گاز نصب و در صورت عبور جریان گاز، بیش از حد تنظیم شده، جریان گاز را قطع مینماید.
۲۷- شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله
وسیله ای که در هنگام بروز زلزله با شدت از پیش تعیین شده در آن، جریان گاز را به طور خودکار قطع مینماید.
۲۸- شیر فرعی
شیر ربع گرد توپکی که در ابتدای لوله کشی ورودی به هر واحد نصب میشود.
۲۹- شیر قبل از رگولاتور
شیر سماوری گوشواره ای که قبل از رگولاتور نصب میگردد و در حالت بسته، قابل قفل کردن بوده و باید برای فشار کاری تا 4 بار و یا 60 پوند بر اینچ مربع مناسب باشد.
۳۰- شیر مصرف
شیر ربع گرد نوع توپکی که در انتهای انشعاب مربوط به هر دستگاه گازسوز قرار میگیرد.
۳۱- طوقه تنوره
طوقه ای متصل به دستگاه گازسوز که برای اتصال دریچه خروجی محصولات احتراق دستگاه گازسوز به لوله رابط دودکش به کار میرود.
۳۲-علمک گاز
قسمت عمودی و انتهایی انشعاب گاز که جهت نصب رگولاتور بر روی آن توسط شرکت گاز، در مجاورت و متکی به ملک مصرف کننده قرار میگیرد.
۳۳-کنتور گاز
دستگاهی که برای اندازه گیری حجم گاز مصرفی به کار میرود.
۳۴-گاز طبیعی
مخلوط پالایش شده هیدروکربنهای گازی (عمدتاً متان) که از پالایشگاهها به نقاط مصرف منتقل میشود. در این مقررات هر جا که کلمه گاز آمده به معنی گاز طبیعی است.
۳۵- گازهای دودکش
آمیخته ای از محصولات احتراق و هوای اضافی که از دستگاه گازسوز دارای دودکش خارج میشود.
۳۶- گازیاب (آشکارساز نشت گاز)
الف) آشکارساز نشت گاز قابل اشتعال
وسیله ای حساس در مقابل وجود گاز قابل اشتعال در محیط که قبل از رسیدن غلظت گاز به حد خطرناک، وجود گاز را به طریق صوتی یا نوری یا طرق دیگر اعلام مینماید.
ب) آشکارساز گاز مونوکسید کربن
وسیله ای حساس در مقابل وجود گاز مونوکسید کربن در محیط که قبل از رسیدن غلظت گاز به حد خطرناک (معمولاً50 p.p.m ) وجود گاز را به طریق صوتی یا نوری یا طرق دیگر اعلام مینماید.
۳۷- لوله رابط دودکش
لوله ای که وسیله گازسوز را به دودکش مرتبط میکند.
۳۸- لوله کشی رابط
لوله کشی رابط بین رگولاتور و کنتور گاز.
۳۹- لوله کشی داخلی
لوله کشی داخل ساختمان که بلافاصله پس از خروجی کنتور و یا ایستگاه تقلیل فشار شروع و به شیرهای مصرف ختم میگردد.
۴۰- متقاضی
شخص حقیقی یا حقوقی که تقاضای استفاده از گاز طبیعی را داشته باشد.
۴۱- مجری
شخص حقوقی که دارای گواهینامه صلاحیت اجرای لوله کشی گاز ساختمان از وزارت مسکن و شهرسازی می باشد.
۴۲- محصولات احتراق
آنچه که در نتیجه احتراق به دست می آید، به انضمام گازهای بی اثر، به غیر از هوای اضافی.
۴۳- محفظه احتراق
بخشی از دستگاه گازسوز که عمل احتراق در آن انجام میشود.
۴۴- مشترک
شخص حقیقی یا حقوقی که اقدامات لازم را مطابق ضوابط انجام و شماره اشتراک به وی تخصیص یافته باشد.
۴۵- مشعل گاز
وسیله ای که گاز یا مخلوط گاز و هوا را برای ایجاد شعله در محفظه احتراق آزاد مینماید. مشعل بر دو نوع است:
الف) مشعل اتمسفری: مشعلی که در آن از نیروی فوران گاز برای مکیدن بخشی از هوای لازم برای احتراق (هوای اولیه) استفاده میگردد، این مشعل برای احتراق کامل به هوای ثانویه نیاز دارد.
ب) مشعل نیرو: مشعلی که مجهز به دمنده است و گاز یا هوا و یا هر دو با فشار وارد آن میگردد.
۴۶- مصرف کننده
به مشترکی اطلاق میگردد که جریان گاز ملک مورد تقاضای وی طبق ضوابط وصل و آماده بهره برداری گردیده باشد.
۴۷- مِلک
هر زمین یا ساختمانی که در آن شبکه لوله کشی گاز اجرا شده و یا در آینده اجرا خواهد شد.
۴۸- مهندس ناظر گاز
شخص حقیقی یا حقوقی که صلاحیت وی مورد تأیید وزارت مسکن و شهرسازی می باشد و مسئولیت کنترل و تأیید طرح و محاسبات تأسیسات لوله کشی گاز طبیعی و مصالح مصرفی و کنترل ابعاد دودکشها و مسیرهای تهویه مربوط به وسایل گازسوز ساختمانها، نظارت بر اجرای عملیات لوله کشی و آزمایشهای مربوطه را برعهده دارد.
۴۹- میلیمتر ستون آب
واحد فشار که برابر با 0.1 میلی بار است.
۵۰- نقطه مصرف
نقطه ای که در انتهای هر یک از انشعابهای لوله کشی داخلی قرار گرفته و وسائل گازسوز به آن متصل میشود.
۵۱- هواکش
مجرایی که به روش طبیعی و یا با استفاده از وسیله مکانیکی برای تهویه هوای اتاق یا محل نصب دستگاه گازسوز استفاده میشود.
۵۲- هواگیری
جایگزین کردن هوای درون دستگاه یا لوله کشیها با گاز و یا برعکس جایگزین کردن گاز درون دستگاه یا لوله کشیها با هوا یا گازهای دیگر مانند گازهای بی اثر.
۵۳- هوای احتراق
هوایی که برای احتراق در قبل و بعد از مشعل با سوخت مخلوط میگردد.
۵۴- هوای اضافی
هوایی که علاوه بر هوای مورد نیاز سوخت، از محفظه احتراق عبور میکند و برای سوخت کامل لازم است.
۵۵- هوای تهویه
هوایی که برای ایجاد جریان هوای تازه داخل اتاق محل نصب دستگاه، به آنجا وارد میگردد.
۵۶- هوای رقیق کننده
هوایی که برای رقیق کردن گازهای تنوره و تنظیم جریان دودکش از طریق دهانه کلاهک تعدیل جریان دودکش، وارد دودکش میگردد.
