۳-۶-۵ استانداردها

۱–۳–۶–۵ ویژگیها

۱–۱–۳–۶–۵: سنگدانه های مورد استفاده در بتن باید با ویژگیهای استاندارد ملی ایران شماره ۳۰۲ مطابقت داشته باشند. مواد زیان آور، شامل کلوخه های  رسی و ذرات سست، مواد ریزتر از الک ۷۵ میکرون (نمره ۲۰۰) زغالسنگ، لیگنیت، یا سایر مواد سبک، دانه های پولکی و سوزنی است.

سلامت، سایش (لس آنجلس)، سولفاتهای محلول در آب و کلریدهای محلول در آب در شمار الزامات اجباری است و از حدود اعلام شده در استاندارد ویژگی سنگدانه بتن نباید بیشتر باشد.

برخی از این الزامات برای سنگدانه های ریز (ماسه) و سنگدانه های درشت در جدولهای ۱-۶-۵ الی ۴-۶-۵ ارائه شده اند.

۲–۱–۳–۶–۵: در مورد سنگدانه های ریز و درشت باید الزامات دانه بندی، شرح داده شده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۰۲ رعایت گردد. مدول نرمی سنگدانه ریز جزو الزامات اختیاری و بین ۲.۳ تا ۳.۱ است. الزامات دانه بندی سنگدانه های ریز و درشت بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ۳۰۲ در جدولهای ۵-۶-۵ و ۶-۶-۵ ارائه گردیده است.

۳–۱–۳–۶–۵: دانه بندی و سایر ویژگیهای سبکدانه های مورد نظر برای استفاده در بتن سازه ای  بایستی با الزامات استاندارد ملی ایران شماره ۴۹۸۵ مطابقت داشته باشد. برخی از الزامات در جدولهای ۷-۶-۵ و ۸-۶-۵ ارائه شده است.

کل مقدار کلوخه های  رسی و ذرات خرد شونده نباید از ۲ درصد وزنی سبکدانه خشک بیشتر باشد.

جمع شدگی در اثر خشک شدن آزمونه های  بتنی که طبق استاندارد ملی ایران شماره ۴۹۸۵ تعیین میشود باید از ۰.۰۷درصد کمتر باشد. افت وزن در اثر سرخ شدن سبکدانه نباید از ۵ درصد تجاوز کند.

۴–۱–۳–۶–۵: مشخصات سنگدانه های بازیافتی با جرم مخصوص مشخص که برای ساخت بتن غیرسازه ای و ملات مورد استفاده قرار میگیرند باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۱۳۱۷۰ باشد.

۵–۱–۳–۶–۵: لازم است که الزامات استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۸۷۵ -۱ برای سبکدانه های مورد استفاده در بتن، ملات و گروت رعایت شود.

۶–۱–۳–۶–۵: مشخصات سبکدانه های مورد استفاده در بلوکهای بنایی بتنی باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۷۶۵۷ باشد.

۷–۱–۳–۶–۵: ویژگی سنگدانه های سبک مورد استفاده  در بتنهای عایق بایستی منطبق با استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۴۲۲ باشد. بتن عایق ساخته شده از سنگدانه های سبک بر اساس استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۴۲۲ باید دارای مشخصات ارائه شده در جدول ۹-۶-۵ باشد.

۸–۱–۳–۶–۵: در مواردی که احتمال واکنش قلیائی- سیلیسی سنگدانه ها وجود دارد، برای کنترل سنگدانه از روش استاندارد ملی ایران شماره ۸۱۴۹ و یا دیگر استانداردهای ملی  تدوین شده در این زمینه استفاده گردد.

جدول ۱–۶–۵ حداکثر میزان مجاز مواد زیان آور در سنگدانه های ریز*

* در مواردی که استاندارد ملّی ایران برای آزمون مربوط وجود ندارد، این آزمونها باید مطابق با یکی از استانداردهای معتبر بین المللی انجام شود. اگر مقدار سولفات محلول در آب موجود در سنگدانه ریز، بیش از مقدار مندرج در ردیف ۶ باشد، مصرف آن به شرطی مجاز است که مقدار سولفات محلول در آب موجود در کل سنگدانه ریز و درشت از حداکثر مجاز کمتر باشد. اگر مقدار کلرید محلول در آب موجود در سنگدانه ریز، بیش از مقدار مندرج در ردیف ۷ باشد، مصرف آن به شرطی مجاز است که مقدار کلرید محلول درآب موجود در کل سنگدانه ریز و درشت از حداکثر مجاز کمتر باشد.

جدول ۲–۶–۵ حداکثر میزان مجاز مواد زیان آور در سنگدانه های درشت*

^*در مواردی که استاندارد ملی ایران برای آزمون مربوط وجود ندارد این آزمونها باید مطابق با یکی از استانداردهای معتبر بین المللی انجام شود. اگر مقدار سولفات محلول در آب موجود در سنگدانه ریز بیش از مقدار مندرج در ردیف ۵ باشد، مصرف آن به شرطی مجاز است  که مقدار سولفات محلول در آب موجود در کل سنگدانه ریز و درشت از حداکثر مجاز کمتر باشد. اگر مقدار کلرید محلول در آب موجود در سنگدانه ریز بیش از مقدار مندرج در ردیف ۶ باشد، مصرف آن به شرطی مجاز است که مقدار کلراید محلول در آب موجود در کل سنگدانه ریز و درشت از حداکثر مجاز کمتر باشد.

جدول ۳–۶–۵ حداکثر میزان مجاز دانه های پولکی و سوزنی در سنگدانه های درشت مصرفی در بتن*

^* تا زمان تدوین استاندارد ملّی ایران در این زمینه، آزمون مربوطه باید مطابق با یک استاندارد معتبر بین المللی انجام شود.

جدول ۴–۶–۵ برخی از مشخصات الزامی سنگدانه های مصرفی در بتن

جدول ۵–۶–۵ ضوابط الزامی دانه بندی سنگدانه های ریز مصرفی در بتن

جدول ۶–۶–۵ ضوابط الزامی دانه بندی سنگدانه های درشت مصرفی در بتن

جدول ۷–۶–۵ ویژگی فیزیکی و مکانیکی الزامی نمونه های  بتن سازه ای  با سنگدانه های سبک

^* حداکثر مقدار میانگین جرم مخصوص سه آزمونه بتنی ۲۸ روزه خشک شده در هوا (کیلوگرم بر مترمکعب)

^** مقدار میانگین مقاومت کششی در آزمایش دونیم شدن برای هشت آزمونه بتنی ۲۸ روزه (مگاپاسکال)

جدول ۸–۶–۵ ضوابط الزامی دانه بندی سنگدانه های سبک مصرفی در بتن سازه ای

جدول ۹–۶–۵ خواص بتن عایق ساخته شده از سبکدانه ها

۲–۳–۶–۵ آزمایشهای استاندارد

۱–۲–۳–۶–۵ : آزمایشهایی که لازم است، برای تعیین کیفیت، بر روی سنگدانه ها انجام شود شامل این موارد است: تعیین دانه بندی، ناخالصیهای آلی (ماسه)، کلوخه های  رسی و ذرات سست، مواد ریزتر از ۷۵ میکرون، زغال سنگ و لیگنیت، سولفاتهای محلول در آب، کلریدهای محلول در آب، سلامت، دانه های پولکی (شن)، دانه های سوزنی (شن) و سایش لس آنجلس (شن)، لکه شدگی، افت وزن در برابر سرخ شدن، جرم مخصوص انبوهی. در صورت وجود خطر واکنش قلیایی لازم است آزمایشهای واکنش زایی  بالقوه قلیایی سنگدانه ها انجام شود.

۲–۲–۳–۶–۵ : آزمایشهایی که لازم است روی سبکدانه های مورد استفاده  در بتنهای سازه ای  و بلوکهای بنایی انجام شود شامل: تعیین دانه بندی، ناخالصیهای آلی، لکه شدگی، افت وزن در اثر سرخ شدن، مقدار کلوخه های  رسی و ذرات خردشده، یکنواختی دانه بندی، جرم مخصوص انبوهی فلهای (سست)، یکنواختی جرم مخصوص انبوهی فلهای (سست)، ضریب جرم مخصوص، ویژگیهای فیزیکی آزمونه های  بتن حاوی سبکدانه های موردآزمون، جمع شدگی در اثر خشک شدن، بیرون پریدگیها و مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن میباشند.

۳–۲–۳–۶–۵ : آزمایشهایی که لازم است روی سبکدانه های مورد استفاده  در بتنهای سازه ای  و بلوکهای بنایی انجام شود شامل: تعیین دانه بندی، ناخالصیهای آلی، لکه شدگی، افت وزن در اثر سرخ شدن، مقدار کلوخه های  رسی و ذرات خردشده، یکنواختی دانه بندی، جرم مخصوص انبوهی فلهای (سست)، یکنواختی جرم مخصوص انبوهی فلهای (سست)، ضریب جرم مخصوص و ویژگیهای فیزیکی آزمونه های  بتن حاوی سبکدانه های موردآزمون (جمع شدگی در اثر خشک شدن، بیرون پریدگیها و مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن) میباشند. برای ارزیابی سبکدانه های مورد مصرف در بتنهای سازه ای  لازم است آزمونهای مقاومت فشاری، مقاومت کششی دونیم کردن و جرم مخصوص آزمونه های  بتن نیز انجام پذیرند.

۴–۲–۳–۶–۵ : در سبکدانه های مورد مصرف در بتن، ملات و گروت بایستی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی همچون مقاومت در برابر خردشدگی، درصد دانه های شکسته، جذب آب، مقاومت در برابر فروسایی، مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن، یون کلراید قابل حل در آب، گوگرد موجود در ترکیبات، آلاینده های  آلی و در صورت لزوم واکنش زایی قلیایی- سیلیسی سنجیده شود.

 ۵–۲–۳–۶–۵ : استانداردهای مرجع این فصل در پیوست دوم ارائه شده اند.