۱-۱۲-۵ فلزها

۱–۱–۱۲–۵ تعریف

فلزها عناصری هستند که در دمای معمولی جامدند (به جز جیوه). بیشتر فلزها جرم مخصوص بالایی دارند و فلزها نورگذران نیستند، مگر طلا و نقره که ورق نازک آنها نورگذران است. فلز رسانای خوبی برای برق و حرارت است. بیشتر آنها شکل پذیر و چکش خوارند و میتوان آنها را به صورت ورقه و مفتول در آورد. فلزها جلاپذیرند و هرگاه سطح آنها جلا داده شود، درخشندگی خاصی، که معروف به جلای فلزی است یافته و به خوبی نور را باز می تابانند.

۲–۱–۱۲–۵ دسته بندی

در این بخش فلزها به دو گروه فلزهای آهنی و فلزهای غیرآهنی دسته بندی شده اند.

۱–۲–۱–۱۲–۵ فلزهای آهنی

آهن خالص کاربرد ساختمانی ندارد، اما انواع فولاد و چدن، که آمیزهای است از چند فلز (آلیاژ)، از پر مصرفترین مصالح فلزی آهنی در ساختمان سازی و صنایع دیگر است.

الف- چدن: از ذوب مجدد و تصفیه آهن خام به دست می آید. آهن خام محصول احیای سنگ آهن به استفاده از کک و اکسیژن، در کوره بلند یا احیای مستقیم (آهن اسفنجی) است. کربن چدن حدود ۳ تا ۴ درصد است. مقاومت فشاری چدن از مقاومت کششی آن بیشتر است. از چدن در ساخت لوله های آبرسانی و فاضلاب و قطعات مربوط، مانند زانویی، سه راهه، چهارراهه و شیرآلات صنعتی و همچنین دیگهای حرارت مرکزی، رادیاتورهای ویژه جاهای نمناک، مانند حمامها، و همچنین در ساخت دریچه های بازدید، کنتور آب، قطعات درپوش و پله آدم رو شبکه فاضلابها استفاده میشود. به طور کلی، چدن در شرایطی که زنگزدگی فولاد محتمل است مصرف میشود.

ب- فولاد: مشخصات فولاد باید بر اساس ضوابط تعیین شده در این مبحث و مباحث ۹ و ۱۰ مقررات ملی ساختمان باشد.

۲–۲–۱–۱۲–۵ فلزهای غیرآهنی

عمدهترین فلزهای غیرآهنی مورد مصرف در ساختمان عبارت است از: آلومینیم، مس، سرب، روی و قلع. از دیگر فلزها، مانند نیکل و منیزیم، در ساخت آلیاژها یا به عنوان پوشش استفاده میشود.

الف- آلومینیوم: فلزی است نقره ای رنگ، با جلای فلزی، نرم و سبک و دارای قابلیت شکل پذیری زیاد و، پس از فولاد پر مصرف ترین فلز صنعتی است. از مزایای آلومینیم و آلیاژهای آن سبکی وزن و ضد زنگ بودن آنهاست. از معایب آنها مدول ارتجاعی کم (تغییر شکل زیاد آنها زیر بار) و حساسیت در برابر افزایش حرارت (تغییر محسوس در خواص مکانیکی آنها در حرارت بیش از ۱۰۰ درجه سیلسیوس) است که مصرف سازه ای  این فلز را محدود میسازد. آلیاژهای آلومینیم مصرفی در کارهای ساختمانی به دو گروه تقسیم میشود:

الف-۱ -آلیاژهای آلومینیم با مقاومت نسبتاً کم، که بیشتر برای ساخت ورق ساده یا موجدار، پوشش شیروانیها، درزبند و درزپوش، تزیین ساختمان، ساخت در و پنجره و برخی منابع نگهداری مایعات و جز آنها استفاده میشود.

الف-۲ -آلیاژهای آلومینیم با مقاومت زیاد، که در قطعات باربر اصلی در کارهای ساختمانی و ساخت اسکلت سبک سازه ها بکار میرود.

از پودر آلومینیم در ساختن رنگ و بتن گازی استفاده میشود.

آلیاژهای آلومینیمی که در کارهای ساختمانی مصرف میشوند، به صورت نیمرخهای مختلف، مانند ورق، میلگرد و قوطی تولید میشود. در اتصالات ساختمانی آلومینیمی، از پرچ، جوش و پیچ استفاده میشود. برای آن دسته از آلیاژهای آلومینیمی که به خوبی قابلیت جوشپذیری ندارند، پرچ کردن مناسب است.

آلومینیم جهت کاربرد در مصارف زیر تولید و استفاده میشود:

کاربرد ورق آلومینیمی (ساده و موجدار) در نماسازی، پوشش بام، درزبند، درزپوش، کلاهک دودکشها، هواروها، کرکره ها و پوشش عایق حرارتی و رطوبتی و بازتاب گرماست. از ورقهای نازک آلومینیم نیز به منزله محافظ رطوبت در دیوارها و سقفها و عایق استفاده میشود.

نیمرخهای آلومینیمی را در ساخت چارچوب و قاب و در و پنجره، قاب دیوارهای غیر باربر، چارچوب، کف پله ها، نرده، ریلها و میله ها میتوان بکاربرد. آلومینیم و آلیاژهای آن با نیمرخهای مختلف مانند تیرهای I و H شکل، ناودانی، نبشی و سپری و مقاطع Z شکل، ساخته میشود.

از لوله ها  و قوطیهای آلومینیمی برای برخی کارهای ساختمانی، مانند نرده، شبکه های تزیینی، جانپناه ها، حفاظها و دیوارکوب های روشنایی، استفاده میشود.

ب- مس: مس فلزی است سرخ رنگ، جلاپذیر و نرم. که به خوبی قابلیت چکش خواری دارد و به آسانی شکل میگیرد. در حالت سرد، به آسانی تا میشود، اما نمیشکند. مس را میتوان جوش داد و به آسانی لحیم کرد. پس از آهن و آلومینیوم، مس پرمصرفترین فلز صنعتی است.

از مس و آلیاژهای آن، که گونه های برنج و مفرغ است، در آببندی، درزبندی، کارهای تزئیناتی، ساختن قطعات شیرآلات و یراق آلات  و لوله سازی استفاده میشود.

از ورقها و تسمه های مسی برای پوشاندن بام و آببندی و همچنین به منزله درزپوش استفاده میشود.

لوله های مسی را برای انتقال آب و بخار آب بکارمی برند. جنس لوله مارپیچ آب گرم کن نیز از مس است.

مس برای گرمارسانی و برق رسانی از توانایی بسیار خوبی برخوردار است.

پ- سرب: فلزی است به رنگ خاکستری مایل به آبی، به آسانی بریده میشود و خراش برمیدارد.

سنگین ترین و نرم ترین فلز صنعتی است. میتوان آن را به آسانی شکل داد و اگر سر باشد، قابلیت برش، تا خوردن، نورد و منگنه شدن دارد و می توان آن را لحیم کرد و جوش داد.

از ورق سرب برای مغزی عایق های پیش ساخته و آببندی سر ناودانها، کنارها و کنجهای بام مصرف میشود. در کارخانه های شیشه سازی، اتاقهای عکسبرداری پزشکی و همچنین در محلهای کار کردن با پرتوهای رادیواکتیو، دیوارها، و کف و سقف را با ورقهای سربی میپوشانند.

از ورق سربی برای تراز کردن خرپاها و تیرهای فولادی به عنوان زیرسری استفاده میشود.

از سرب به همراه کنف برای درزبندی لوله های چدنی فاضلاب استفاده میکنند.

ت- روی: فلزی است با رنگ متمایل به آبی و جلادار، در گرمای ۱۰۰ درجه سیلسیوس ترد است و در گرمای ۱۰۰ تا ۲۵۰ درجه سیلسیوس از تردی آن کاسته میشود و میتوان به آن شکل داد، نورد کرد و به شکل سیم درآورد. در گرمای تا ۳۰۰ درجه سلسیوس به اندازه ای ترد میشود که میتوان آن را کوبید و از آن گرد ساخت. گرد روی در ساخت رنگهای ویژه ضد زنگ بکار میرود. از روی برای پوشاندن ورق، لوله و سایر قطعات فولادی و نیز جلوگیری از زنگ زدن آنها استفاده میشود. این قبیل محصولات به آهن سفید شهرت دارند. در جاهای نمناک، از ورق، لوله، پیچ و مهره و میخ فولادی روی اندود استفاده میکنند تا زنگ نزند.

ث- قلع: قلع فلزی به رنگ سفید نقره ای جلادار، نرم است و به آسانی شکل میپذیرد. آن را میتوان ریخت و لحیم کرد و بی آنکه، نیاز به گرم کردن داشته باشد، چکش­ کاری و نورد کرد. از قلع کمتر از روی، برای پوشش قطعات فولادی ساختمانی استفاده میشود و در تولید انواع آلیاژها، به خصوص برنز یا مفرغ، که آلیاژی از مس و قلع است، کاربرد دارد.

 

۳–۱–۱۲–۵ استانداردها

۱–۳–۱–۱۲–۵ ویژگیها

الف- ویژگی انواع میلگرد باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره های  ۳۱۳۲، ۱۷۹۷ باشد.

الف-۱- میلگردهای مصرفی از نظر شکل رویه به سه دسته طبقه بندی میشوند:

الف-۱-۱ – میلگردهای با رویه صاف، یا میلگردهای ساده. این نوع رویه فقط در میلگرد س ۲۴۰ بکار برده میشود. این میلگردها فقط میتوانند به عنوان میلگرد دورپیچ در اعضای سازه ای  بتن مسلح یا در ساختمانهای بتن مسلح بکار روند و استفاده از آنها به عنوان میلگرد سازه ای  غیراز مورد فوق، در تمامی انواع ساختمانها ممنوع است.

الف-۲-۱- میلگردهای با رویه آجدار که سایر میلگردها را شامل میشود. آج عبارت است از برجستگیهایی به شکلهای متفاوت که به صورت طولی زاویه دار در هنگام نورد بر روی آن ایجاد میشود.

الف-۳-۱ – میلگردهای با رویه آجدار پیچیده، که از پیچانیدن میلگردهای آجدار به دست می آید. در این میلگردها، علاوه بر آج اولیه میلگرد، یک خط مارپیچ بر روی میلگرد نیز به چشم میخورد که هرچه میزان تابانیدن میلگرد بیشتر باشد گام این خط کمتر خواهد بود.

الف-۲ – آج ها از نظر شکل به صورت دوکیشکل (آج با مقطع متغیر) یا به صورت یکنواخت (آج با مقطع ثابت) و از نظر امتداد به صورت مارپیچ یا جناقی میباشند.

الف-۳- الزامات هندسی میلگردها در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ ارائه شده است.

الف-۴- میلگردهای آج دار باید دارای آج عرضی و طولی باشند، بگونه ای که به جز در محلهای نشانه گذاری، حداقل دو ردیف آج عرضی با توزیع یکنواخت در دو طرف آجهای طولی قرار داشته باشد.

الف-۵ – آجهای عرضی در میلگردهای آج ۳۴۰ باید به صورت یکنواخت با زاویه حداقل ۴۵ درجه نسبت به محور طولی یا دوکی شکل مارپیچ در دو طرف آج طولی طبق ضوابط مشخص شده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ باشند.

الف-۶ – آجهای عرضی در میلگردهای آج ۴۰۰ باید به صورت یکنواخت با زاویه حداقل ۴۵ درجه نسبت به محور طولی یا دوکی شکل در دو طرف آج طولی و به صورت دو نیم مارپیچ غیر هم جهت در دو نیمه طولی میلگرد طبق ضوابط مشخص شده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ باشند.

الف-۷ – میلگردهای آج ۵۰۰ باید دارای آجهای عرضی دوکی شکل در دو طرف آج طولی و به صورت چهار نیم مارپیچ به شکل هفت- هشت مطابق با الزامات استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ باشند.

الف-۸ – طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ ترکیب شیمیایی مذاب ریخته گری میلگرد ساده و آج دار در جدول ۱-۱۲-۵ ارائه گردیده است.

الف-۹ – طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ مشخصات مکانیکی میلگردهای ساده و آج دار در جدول ۲-۱۲-۵ ارائه شده است.

الف-۱۰- میلگردها از نظر روش ساخت در سه گروه فولاد گرمنورد شده، فولاد سرد اصلاح شده و فولاد گرم اصلاح شده تقسیم میشوند. فولاد سرد نوردشده بر اثر انجام عملیات مکانیکی نظیر پیچانیدن، کشیدن، نورد کردن یا گذرانیدن از حدیده، بر روی میلگردهای گرم نورد شده در حالت سرد به دست می آید و فولاد گرم اصلاح شده یا فولاد ویژه، بر اثر انجام عملیات مکانیکی نظیر گرمایش و آب دادن، بر روی میلگردهای گرم نورد شده در حالت گرم حاصل میشود.

الف-۱۱ – تفکیک میلگردها از یکدیگر، به لحاظ هندسی، بر اساس  قطر اسمی آنها صورت میگیرد.

به عبارت دیگر، قطر اسمی، پارامتر هندسی مشخصه انواع میلگردها است. ضوابط و الزامات قطر اسمی انواع میلگردهای ساده و آجدار، قطر زمینه میلگردهای آجدار (d₁)یعنی قطر میلگرد آجدار بدون در نظر گرفتن آج آن و نیز قطر خارجی میلگردهای آجدار (d₂)، یعنی قطر میلگرد با احتساب کامل آج آن مطابق جدول ۳-۱۲-۵ میباشد.

الف-۱۲- طول استاندارد میلگردهای شاخه ای به طور معمول ۱۲ متر است.

 

جدول ۱–۱۲–۵ ترکیب شیمیایی مذاب ریخته گری میلگرد (حداکثر مقادیر بر اساس درصد جرمی)*

طبقه بندی	علامت مشخصه	کربن	سیلیسیم	منگنز	فسفر	گوگرد	نیتروژن	کربن معادل**
ساده	س ۲۴۰	۰.۲۲	۰.۵۵	۰.۷۵	۰.۰۵۰	۰.۰۵۰	–	–
آج دار مارپیچ	آج ۳۴۰	۰.۳۲	۰.۶۰	۱.۳	۰.۰۴۵	۰.۰۴۵	–	۰.۵۰
آج دار جناغی	آج ۴۰۰	۰.۳۷	۰.۶۰	۱.۶	۰.۰۴۵	۰.۰۴۵	–	–
آج دار مرکب	آج ۵۰۰	۰.۴۰	۰.۶۰	۱.۸	۰.۰۴۵	۰.۰۴۵	–	–

 

اگر حداقل مقدار کل آلومینیم در آنالیز شیمیایی ۰.۰۱۵ درصد باشد، لازم نیست حداکثر مقدار نیتروژن اعمال شود. اگر چنانچه آلومینیم قابل حل در اسید به میزان حداقل ۰.۰۱۳ درصد باشد و یا مقدار کافی عناصر نیترید زای دیگر وجود داشته باشد، بایستی مقدار عناصر نیترید زا نظیر Ti، Nb، V و … در گواهی کیفیت محصول آورده شود.

کربن معادل فولاد از رابطه ارائه شده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ بدست می آید.

 

جدول ۲–۱۲–۵ مشخصات مکانیکی میلگردهای ساده و آج دار*

طبقه بندی	علامت مشخصه	مقاومت مشخصه تسلیم، مگاپاسکال		مقاومت کششی نهایی، مگاپاسکال	نسبت مقاومت کششی نهایی به مقاومت مشخصه تسلیم	میزان ازدیاد طول نسبی
		حداقل	حداکثر	حداقل	حداقل	حداقل  A۵	حداقل A۱۰
ساده	س ۲۴۰	۲۴۰	–	۳۶۰	۱.۲۵	۲۵	۱۸
آج دار مارپیچ	آج ۳۴۰	۳۴۰	–	۵۰۰		۱۸	۱۵
آج دار جناغی	آج ۴۰۰	۴۰۰	–	۶۰۰		۱۶	۱۲
آج دار مرکب	آج ۵۰۰	۵۰۰	–	۶۵۰		۱۰	۸

 

A₅و A₁₀ به ترتیب مربوط به کشش آرماتورها با طول برابر ۵ برابر و ۱۰ برابر قطر آرماتور بوده و انتخاب یکی از این طولهای آزمون برای تعیین میزان ازدیاد طول نسبی کافی است. در خصوص میلگردهایی که قطر اسمی آنها ۳۲ میلیمتر یا بیشتر است، مقدار مقاومت مشخصه تعریف شده برای A₅ ممکن است تا ۳ درصد به ازای هر ۳ میلی متر افزایش در قطر کاهش یابد. اگرچه حداکثر کاهش از حداقل مقادیر تعریف شده در این جدول تا ۴ درصد محدود میباشد.

 

جدول ۳–۱۲–۵ ضوابط و الزامات قطرهای: اسمی، زمینه و خارجی انواع میلگردها بر حسب میلیمتر

میلگرد س ۲۴۰	میلگردهای آج ۳۴۰ آج ۴۰۰ (با آج دوکی)			میلگردهای آج ۳۴۰ آج ۴۰۰ (با آج یکنواخت)			میلگردهای آج ۵۰۰ (با آج دوکی)
قطر اسمی (db) میلیمتر	قطر اسمی (ds) میلیمتر	قطر زمینه (d۱) میلیمتر	حداکثر ارتفاع برجستگی طولی میلیمتر	قطر اسمی (db) میلیمتر	قطر زمینه (d1) میلیمتر	قطر خارجی ارجی (d2) میلیمتر	قطر اسمی (db) میلیمتر	قطر زمینه (d2) میلیمتر	قطر خارجی در بلندترین نقطه آج عرضی و یا آج طولی(d2) میلیمتر
۶	۶	۵.۷۰	۰.۶	۶	۵.۷۵	۶.۷۵	–	–	–
۸	۸	۷.۶۰	۰.۸	۸	۷.۵	۹.۰۰	–	–	–
۱۰	۱۰	۹.۵۰	۱.۰	۱۰	۹.۳	۱۱.۳۰	–	–	–
۱۲	۱۲	۱۱.۴۰	۱.۲	۱۲	۱۱.۰۰	۱۳.۵۰	–	–	–
۱۴	۱۴	۱۳.۴۰	۱.۴	۱۴	۱۳.۰۰	۱۵.۵۰	۱۴	۱۳.۲۰	۱۵.۷۰
۱۶	۱۶	۱۵.۳۰	۱.۶	۱۶	۱۵.۰۰	۱۸.۰۰	۱۶	۱۵.۲۰	۱۸.۲۰
۱۸	۱۸	۱۷.۳۰	۱.۸	۱۸	۱۷.۰۰	۲۰.۰۰	۱۸	۱۷.۲۰	۲۰.۲۰
۲۰	۲۰	۱۹.۲۰	۲.۰	۲۰	۱۹.۰۰	۲۲.۰۰	۲۰	۱۹.۲۰	۲۲.۲۰
۲۲	۲۲	۲۱.۲۰	۲.۲	۲۲	۲۱.۰۰	۲۴.۰۰	۲۲	۲۱.۲۰	۲۴.۲۰
۲۵	۲۵	۲۴.۰۳	۲.۵	۲۵	۲۴.۰۰	۲۷.۰۰	۲۵	۲۴.۲۰	۲۷.۲۰
۲۸	۲۸	۲۶.۹۰	۲.۸	۲۸	۲۶.۵۰	۳۰.۵۰	۲۸	۲۶.۸۰	۳۰.۸۰
۳۲	۳۲	۳۰.۷۸	۳.۲	۳۲	۳۰.۵۰	۳۴.۵۰	–	–	–
۳۶	۳۶	۳۴.۸۰	۳.۶	۳۶	۳۴.۵۰	۳۹.۵۰	–	–	–
۴۰	۴۰	۳۸.۵۰	۴.۰	۴۰	۳۸.۵۰	۴۳.۵۰	–	–	–

ب- ویژگیهای انواع لوله های چدنی، بستها و متعلقات خطوط لوله تحت فشار باید با استاندارد ملی ایران شماره ۴۲۶ مطابقت کند.

پ- ویژگیهای انواع فرآورده های مسی باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۴۸۰ باشد.

ت- ویژگی انواع نیمرخهای آلومینیمی باید با استاندارد ملی ایران شماره ۲۳۸۴ تطبیق کند.

ث- ویژگی انواع ورق و تسمه باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره های  ۴۴۰ ،۳۶۹۳ ،۳۶۹۴ باشد.

ج- ویژگی انواع نیمرخهای نوردیده باید با استاندارد ملی ایران شماره های  ۱۶۰۰، ۱۷۹۱،۱- ۱۳۹۶۸، ۱۳۹۶۸-۲  و۳۲۷۷ و همچنین ویژگی انواع لوله های فولادی باید با استاندارد ملی ایران شماره های ۳۹۶، ۴۲۱، ۴۲۲ مطابقت کند.

چ- ویژگی انواع پیچ و مهره باید با استاندارد ملی ایران شماره ۲۸۷۴ مطابقت کند.

ح- ویژگی الیافهای فولادی برای بتن تقویت شده با الیاف بایستی منطبق با الزامات استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۴۹۱ باشد.

خ- ویژگی فولادهای مورد استفاده  برای پیش تنیده کردن بتن باید با الزامات استانداردهای ملی ایران شماره ۱۳۲۵۰ مطابقت داشته باشد.

د- ویژگی فلزهای غیرآهنی باید مطابق استانداردهای معتبر باشد.

ذ- ورقهای فولادی سرد نورد شده مورد مصرف در سیستمهای قاب سبک فولادی باید شرایط و معیارهای مناسب مقاومتی جهت باربری و شکل پذیری کافی به منظور خم کاریهای مورد نیاز را داشته باشند. این ورقها معمولاً دارای ضخامت ۰.۶ تا ۲.۵ میلیمتر هستند و حد جاری شدن آنها۲۴۰ الی ۳۴۰ مگاپاسکال میباشد. نسبت تنش گسیختگی به تسلیم برای تامین رفتار شکل پذیر در این ورقها ۱.۰۸میباشد. پوششهای حفاظتی که میتوان برای ورقهای سرد نورد شده را مورد استفاده قرار داد عبارتنداز: گالوانیزه، گالفان و گالوالوم.

۲–۳–۱–۱۲–۵ آزمایشهای استاندارد

الف- میلگرد گرم نوردیده: تعیین ترکیب شیمیایی، بازرسی ظاهری، اندازه گیری ابعاد، جرم و تعیین مقاومتهای کششی و خمشی.

ب- تیرآهن گرم نوردیده بال نیم پهن: تعیین درصد عناصر متشکله، تعیین مقاومتهای کششی و خمشی.

پ- ورق فولادی گرم نوردیده با کیفیت معمولی و کششی: تعیین درصد عناصر متشکله، تعیین مقاومتهای کششی و خمشی.

ت- در موارد ضرورت آزمایشهایی که استاندارد ملی  برای آنها تدوین نشده است، باید به استانداردهای معتبر رجوع کرد.

ث- فلزهای غیرآهنی باید مطابق استانداردهای معتبر آزمایش شود.

ج- استانداردهای مرجع این بخش در پیوست دوم ارائه شده اند.

۴–۱–۱۲–۵ ایمنی، بهداشت و ملاحظات زیست محیطی

هنگام برش کاری، آهنگری و به طور کلی کارهایی که باعث ایجاد خطر برای صورت و چشم کارگران میشود، باید آنها به عینک و نقاب حفاظتی استاندارد متناسب با نوع کار و خطرهای آن مجهز باشند.

۵–۱–۱۲–۵ سازگاری

۱–۵–۱–۱۲–۵ : همه قطعات فولادی باید دارای نوعی حفاظت در برابر خوردگی باشند.

۲–۵–۱–۱۲–۵ : سطوح فولادی که با ماشین کردن آماده میشود، باید در مقابل خوردگی محافظت شود. بدین منظور، از یک لایه مصالح ضد زنگ، که بتوان آن را پیش از نصب به آسانی زدود، یا مصالح مخصوصی که احتیاج به زدودن ندارند، میتوان استفاده کرد.

۳–۵–۱–۱۲–۵ : در مواردی که زنگ زدگی فولاد محتمل است، مانند لوله های آبرسانی، فاضلاب و قطعاتی مانند زانویی، سه راهه، و شیرآلات صنعتی، از چدن استفاده میشود.

۴–۵–۱–۱۲–۵ : در جاهای نمناک، برای جلوگیری از زنگ زدگی ورق، لوله، پیچ و مهره و میخ فولادی، از اندود روی استفاده میشود.

۶–۱–۱۲–۵ بسته بندی، حمل و نگهداری

۱–۶–۱–۱۲–۵ : مصالح فلزی تا زمان حمل، ترجیحاً باید در انبار مسقف تهویه دار و کفسازی شده نگهداری شود. در مناطق یا در مواردی که احتمال بارندگی مداوم وجود دارد و مصالح باید مدت طولانی در انبار بماند، سطح بسته ها را باید با برزنت یا پوشش مناسب دیگر پوشانید.

۲–۶–۱–۱۲–۵ : تیرآهنهای به طول مساوی، مرجحاً تیرآهنهای ۱۲، به کمک تسمه یا مفتولهای ضخیم بسته بندی میشود.

۳–۶–۱–۱۲–۵ : لازم است هر مجموعه پیچ و مهره بسته بندی شود. اگر پیچ و مهره چرب و آغشته به روغن نباشد، آنها را باید در لفافه ای  پلاستیکی (نایلونی) قرار داد و تا حد ممکن هوای داخل بسته را خارج کرد.

۴–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردهایی که هنوز بریده یا خم نشده اند باید به گونه ای انبار و نگهداری شوند که بر چسب و علامت کارخانه سازنده فولاد بر روی آنها قابل رویت باشد.

۵–۶–۱–۱۲–۵ : از هرنوع صدمه مکانیکی یا تغییر شکل پلاستیک به میلگردها، نظیر بریدگی و ضربه و… میباید جلوگیری شود.

۶–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردهای پوسته شده باید ماسه پاشی و پس از برآوردن ضوابط مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مصرف شوند. رفع پوسته ها با استفاده از برس سیمی و سایر روشهای مشابه مجاز نیست.

۷–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردها باید به روشی حمل و انبار شوند که دچار خمیدگی بیش از حد نشوند.

۸–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردها باید بسته به قطر و رده آنها، به صورت مجزا انبار شوند.

۹–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردها باید به نحوی تخلیه شوند که هم به کارگران صدمه نزنند و هم خود صدمه نبینند.

۱۰–۶–۱–۱۲–۵ : میلگردهای س ۲۴۰، آج ۳۴۰ و آج ۴۰۰ با قطر کوچکتر یا برابر ۱۲ میلیمتر به صورت کلاف و یا به صورت شاخه مستقیم با طولهای مساوی بسته بندی میشوند. قطر کلاف میلگردهای کلاف باید حداقل ۲۰۰ برابر قطر میلگرد باشد. میلگردهای س ۲۴۰، آج ۳۴۰ و آج ۴۰۰ با قطر برابر و بزرگتر ۱۴ میلیمتر و نیز تمامی میلگردهای آج ۵۰۰ فقط به صورت شاخه مستقیم با طولهای مساوی بسته بندی میشوند.

۱۱–۶–۱–۱۲–۵ : بر روی شاخه های  میلگردهای آجدار تولیدی، به صورت یک در میان باید علامت مشخصهای حک شود تا از روی آن نام کارخانه سازنده و نوع میلگرد معلوم شود.

۱۲–۶–۱–۱۲–۵ : هر یک از بسته های میلگرد باید دارای حداقل دو پلاک فلزی باشد که بر روی هریک از پلاک های مزبور مشخصات (الف) تا (ح) زیر به صورتی خوانا حک و یا به صورتی که نتواند مخدوش شود، نوشته شده باشد:

الف- شماره بسته

ب- نوع میلگرد (س ۲۴۰، آج ۳۴۰، …)

پ- نمره میلگرد (قطر اسمی برحسب میلیمتر)

ت- وزن بسته (بر حسب کیلو نیوتن)

ث- شماره ذوب یا بهر

ج- نشانه تأییدیه کنترل کیفیت از سوی کارخانه سازنده

چ- نام یا نشانه تجارتی کارخانه سازنده ح- علامت استاندارد ملّی ایران