۱–۲–۱۱–۵ : ملاتها، از نظر گیرش و سخت شدن، به دو دسته هوایی و آبی به شرح زیر تقسیم میشوند:
۱–۱–۲–۱۱–۵ ملات هوایی
این نوع ملاتها یا به طور فیزیکی در هوا خشک میشوند و آب آزاد آنها تبخیر میشود (مانند ملات گل و کاهگل) یا به طور شیمیایی در معرض هوا میگیرند و خشک و سفت میشوند، مانند ملات گچ و ملات آهک هوایی. این ملاتها برای گرفتن و سخت شدن و سخت ماندن به هوا نیاز دارند.
۲–۱–۲–۱۱–۵ ملات آبی
این ملاتها در آب یا هوا به طور شیمیایی میگیرند و سفت و سخت میشوند؛ مانند ملاتهای سیمانی و گل آهک.
۲–۲–۱۱–۵ : ملاتهای ساختمانی، از نظر مواد چسباننده، به انواع زیر دسته بندی میشوند:
۱–۲–۲–۱۱–۵ ملات گل و کاهگل
ملات گل از مخلوط کردن خاک و آب به دست می آید. برای پیشگیری از ترک خوردن یا گسترش ترکها، به آن کاه می افزایند. این ملات برای اندود ساختمانهای گلی، زیرسازی اندود گچی و آب بندی بام ساختمانها بکار میرود.
۲–۲–۲–۱۱–۵ ملات آهک و خاک رس (شفته آهک)
از مخلوط کردن آهک، خاک رس و آب، به دست می آید. از ملات گل آهک و شفته آهک برای جلوگیری از نشت کردن آب و همچنین پایدار کردن زمین برای بارگذاری بیشتر استفاده میشود.
۳–۲–۲–۱۱–۵ ملات ساروج
از مخلوط کردن آهک شکفته، خاکستر چوب، ماسه بادی، خاک رس و گل جگن (لویی) تولید میشود. در گذشته از ساروج به عنوان ملات پایدار در برابر آب و رطوبت برای آببندی کردن آب انبارها و حوضها، استفاده میشده است.
۴–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای گچی
از پاشیدن تدریجی گرد گچ ساختمانی در آب و به هم زدن آن ساخته میشود. .خمیر گچ و ملاتهای گچ و خاک، گچ و ماسه و گچ و پرلیت در این گروه قرار دارد. ماده چسباننده این ملاتها دوغاب گچ است. ملاتهای گچی زودگیر است و باید به سرعت مصرف شود. برای سفیدکاری داخل ساختمان، اتصالات قطعات گچی و در بعضی موارد، برای اندودهای زودگیر، مانند اندود آستر سقفهای کاذب از ملات گچ استفاده میشود.
۵–۲–۲–۱۱–۵ ملات گچ و خاک
برای کندگیر کردن ملات گچ، به آن خاک رس اضافه میکنند.
نسبت خاک رس به گچ از ۲ به ۱ تا ۱ به ۱ متغیر است. ملات گچ و خاک بیشتر در طاق ضربی، تیغه چینی و آستر اندودکاریهای داخل ساختمان کاربرد دارد.
۶–۲–۲–۱۱–۵ ملات گچ و ماسه
محصول اختلاط گچ و ماسه ریزدانه است و از آن میتوان به جای ملات گچ و خاک، برای زیرسازی اندودها در نقاطی که ماسه بادی یا ساحلی یا رودخانه ای ریزدانه فراوان است، استفاده کرد. برای ساخت ملات گچ و ماسه باید، مطابق استاندارد ملی ۳۰۱، بزرگترین اندازه ماسه ۲ میلیمتر باشد.
۷–۲–۲–۱۱–۵ ملات گچ و آهک
افزودن دو قسمت آهک شکفته به یک قسمت وزنی گچ، آن را کندگیر و برای قشر رویه مناسب میسازد. در مناطق مرطوب، از ملات گچ و آهک برای اندود کردن استفاده میشود.
۸–۲–۲–۱۱–۵ ملات گچ و پرلیت
جاذب صوتی مناسب و عایق حرارتی خوبی است. این اندود خطر گسترش آتش را کاهش میدهد و در هنگام آتشسوزی، به سبب عایق بودن، در کاهش نفود حرارت به اسکلت فولادی و بتنی ساختمان مؤثر است.
۹–۲–۲–۱۱–۵ ملات ماسه و آهک
ملاتی هوایی است و برای گرفتن و سفت و سخت شدن، به دی اکسید کربن موجود در هوا نیاز دارد. این ملات برای مصرف بین درز مناسب نیست، زیرا دی اکسید کربن هوا به داخل آن نفوذ نمیکند و فقط سطح رویی آن کربناتی میشود. از این رو، در مناطق مرطوب، برای اندود سطح رویه مناسب است.
۱۰–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای پوزولانی
این ملاتها بر دو نوع است:
الف- ملات ماسه، سیمان، پوزولان
ب- ملات ماسه، آهک، پوزولان.
۱۱–۲–۲–۱۱–۵ ملات پوزولان- آهک
کاربرد آن در مناطقی است که مقاومت مصالح در برابر تأثیرات مخرب مواد شیمیایی، به ویژه سولفاتها مورد نظر است. اگر در تهیه این ملات از گرد آجر به جای پوزولان استفاده شود، به آن ملات سرخی گفته میشود. برای عمل آوری ملاتهای آهکی، باید آنها را به مدت ۲۸ روز مرطوب نگه داشت.
۱۲–۲–۲–۱۱–۵ ملات ماسه و سیمان
مخلوطی است از ماسه و سیمان به نسبتهای مختلف. از این ملات برای دیوارچینی، آببندی کف و دیوارهای آب انبارها، آبگیرها، پیها، دیواره ها (پنلها)، بلوکهای بزرگ بتن و آجر، ساختمانهای بتنی و بتن مسلح در زیر آب و زیر زمین، و روی زمین مورد استفاده میشود. ملات ماسه سیمان دارای مقاومت زیادی به ویژه در سنین اولیه است.
۱۳–۲–۲–۱۱–۵ ملات ماسه سیمان آهک
این ملات، با نسبتهای مختلف از سیمان پرتلند، آهک و ماسه تهیه میشود و در برابر سرما و یخ زدگی عملکرد بهتری دارد.
۱۴–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای قیری (ماسه آسفالت)
این ملات از مخلوط قیر مناسب و ماسه، به نسبتهای معین، تولید میشود و از آنها در ساختن رویه پیاده روها، پوشش محافظ لایه نم بندی بامها، پر کردن درز قطعات بتنی کف پارکینگها و پیاده روها استفاده میشود.
۱۵–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای بنایی
این ملات مخلوطی است از چسباننده های غیرآلی، سنگدانه ها، آب و برخی افزودنیها. ملاتهای بنایی از نظر کاربرد دارای انواع زیر است:
الف- ملات برای کاربردهای عمومی: در بندکشیهایی با ضخامتی بیشتر از ۳ میلیمتر که در آن فقط سنگدانه های با وزن معمولی بکار میرود.
ب- ملات با بستر نازک: در بندکشیهایی که با ضخامت بین ۱ تا ۳ میلیمتر طراحی شده است.
۱۶–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای آماده
این ملاتها در کارخانه پیمانه و مخلوط و در دو نوع زیر عرضه میشود:
ملات خشک، که از پیش مخلوط شده و فقط به افزایش آب نیاز دارد.
ملات تر، که بصورت تر آماده برای مصرف است.
۱۷–۲–۲–۱۱–۵ ملات بنایی سبک
ملاتی که جرم مخصوص سخت شده خشک آن برابر یا کمتر از ۱۵۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب است.
۱۸–۲–۲–۱۱–۵ ملاتهای ضد اسید
ملاتهایی هستند که از دوام مناسب در محیطهای اسیدی برخوردار میباشند.
