۱۱-۱-۸-۱-۱: برش کاری می تواند با استفاده از برش حرارتی شعله گاز، اشعه لیزر یا برش سرد با قیچی یا اره صورت گیرد.

۱۱-۱-۸-۱-۲: برش با قیچی برای قطعاتی که بعداً با جوش به هم وصل می شوند، با رعایت شرایط زیر مجاز است:

– برای قطعات به ضخامت تا 10 میلی متر به شرط تمیزکاری سطح برش

– برای قطعات به ضخامت 11 تا 16 میلی متر، فقط برای جوش های گوشه به شرط اینکه با سنگ زدن یا ماشین کاری به عمق حداقل 2 میلی متر و به طول حداقل 20 میلی متر از ابتدا و انتهای قسمتی که باید جوشکاری شود، برداشته شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳: درصورتیکه استفاده از دستگاه برش ممکن نباشد، می توان از برش حرارتی دستی (شعله) استفاده نمود.

۱۱-۱-۸-۱-۴: لبه های ورق ها یا مقاطع بریده شده باید برای کنترل نامنظمی بازرسی شده ودر صورت لزوم سنگزنی شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۵: لبه هایی که بعداً جوشکاری می شوند، در صورت لزوم باید طبق نقشه پخ زده شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۶: در محل وصله ستون ها که اتصال دو قطعه ستون بدون تماس مستقیم انجام می گیرد، رواداری برش کاری در اجزا ستون باید در نظر گرفته شود.

۱۱-۱-۸-۱-۷: در محل وصله ستون ها و اتصال ستون ها به صفحه زیرستونی که اتصال دو قطعه با تماس مستقیم انجام می شود، رواداری های برش کاری در اجزا ستون ها باید در نظر گرفته شود. در این موارد برای تأمین سطح تماس کامل، باید سطوح تماس ماشین کاری شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۸: اندازه سوراخ های لازم برای اتصال به وسیله پیچ و مهره باید با ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان انطباق داشته باشد.

۱۱-۱-۸-۱-۹: سوراخ کاری برای پیچ یا پرچ فقط می تواند به وسیله مته یا منگنه انجام شود.

سوراخکاری با منگنه فقط برای ورق های به ضخامت حداکثر 12 میلی متر مجاز است.

۱۱-۱-۸-۱-۱۰: لازم است در نقشه های محاسباتی، محل سوراخ هایی که فقط باید به وسیله مته ایجاد شوند، مشخص شود.

۱۱-۱-۸-۱-۱۱: محور تمام سوراخ ها برای پیچ ها یا پینها باید به نحوی با یکدیگر منطبق باشند که بتوان وسائل اتصال را در جهت عمود بر وجوه تماس بدون اعمال نیروی زیاد از میان اعضای مونتاژ شده عبور داد. گذراندن میله تنظیم از سوراخ ها برای تأمین انطباق آنها مجاز است اما نباید منجر به تغییر شکل سوراخ ها شود.

۱۱-۱-۸-۱-۱۲: مته کاری بر روی بیش از یک قطعه، هنگامی مجاز است که قطعات پیش از مته کردن، به طور محکم به یکدیگر بسته شده باشند. قطعات را باید پس از اتمام مته کاری از یکدیگر جدا کرد و هرگونه برادهای را تمیز نمود.

۱۱-۱-۸-۱-۱۳: ایجاد سوراخ منگنه ای با قطر کامل هنگامی مجاز است که:

الف) قطر سوراخ از ضخامت ورق کوچکتر نباشد.

ب) سوراخ ها عاری از زخمه هایی باشند که از تماس کامل قطعات جلوگیری کنند.

پ) در سوراخ های منطبق بر هم که بر روی قطعات روی هم ایجاد می شوند، باید منگنه کاری در یک جهت باشد.

۱۱-۱-۸-۱-۱۴: منگنه کردن و گشاد کردن سوراخ در صورتی مجاز است که قطر سوراخ منگنه ای حداقل 2 میلی متر کوچکتر از قطر کامل سوراخ باشد و سوراخ منگنه ای پس از سوار شدن قطعات، تا رسیدن به قطر نهایی به وسیله برقو گشاد شود.

۱۱-۱-۸-۱-۱۵: سوراخ های لوبیایی را می توان به یکی از روش های زیر ایجاد کرد:

 الف) منگنه زنی در یک مرحله

ب) مته کردن یا منگنه کردن دو یا چند سوراخ در طرفین و صاف کردن لبه سوراخ

پ) برش های ماشینی برای ساخت انبوه قطعات، باید یک الگو ساخته شود که این الگو شامل یک میز کار و قیدهای مخصوص است تا کلیه ابعاد و اندازه های قطعه را دربرگرفته و تثبیت کند.

 ۱۱-۱-۸-۱-۱۶: برای ساخت انبوه قطعات، باید یک الگو ساخته شود که این الگو شامل یک میز کار و قیدهای مخصوص است تا کلیه ابعاد و اندازه های قطعه را دربرگرفته و تثبیت کند.

۱۱-۱-۸-۱-۱۷: در ساخت الگو باید کلیه پیش بینی های لازم از جمله ایجاد خیز اولیه، کشیدگی و اعوجاجات ناشی از جوشکاری و سایر عواملی که در شکل و اندازه های نهایی قطعه موثر هستند، در نظر گرفته شود.

۱۱-۱-۸-۱-۱۸: پس از اطمینان از ابعاد قطعه باید کلیه اجزا به وسیله خال جوش یا پیچ های موقت به هم متصل شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۱۹: در مواردی که دو یا چند عضو تشکیل یک مجموعه را می دهند، نظیر تیرها و ستون هایی که یک قاب را تشکیل می دهند، پیش مونتاژ یک مجموعه کامل برای اطمینان از درستی ابعاد کل مجموعه ضروری است. گونیا بودن قطعات متعامد و انحراف کل مجموعه باید کنترل و اندازه گیری شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۲۰: در این مقررات، منظور از جوشکاری، برقراری اتصال جوش با رعایت مشخصات مندرج در آئین نامه جوشکاری ساختمانی می باشد.

۱۱-۱-۸-۱-۲۱: جوشکاری باید براساس نقشه های اجرایی و با رعایت مشخصات جوش مانند نوع، بعد و طول آن صورت گیرد. اگر اطلاعات نقشه ناقص و یا مبهم باشد، باید با تأیید دستگاه نظارت، نواقص و ابهامات را برطرف نمود.

۱۱-۱-۸-۱-۲۲: علایم ترسیمی جوش در نقشه ها باید مطابق آئین نامه جوشکاری ساختمان باشد.

درصورت ضرورت، می توان از علائم دیگری به شرط بیان مفهوم آنها در نقشه ها و یا مدارک فنی پروژه، استفاده نمود.

۱۱-۱-۸-۱-۲۳: روش انجام جوشکاری شامل مواردی مانند قطر و نوع الکترود، تعداد پاس های جوشکاری، ولتاژ، شدت جریان و پیش گرمایش باید توسط سازنده و یا نصاب سازه با توجه به مندرجات آئین نامه جوشکاری تهیه و به تأیید ناظر برسد. استفاده از روش های جوشکاری پیش تأیید شده یا غیر آن بستگی به شرایط کار و نظر ناظر دارد و برای تأیید روش های جوشکاری پیشنهادی بدون تأیید قبلی، باید از آئین نامه جوشکاری پیروی نمود.

۱۱-۱-۸-۱-۲۴: هرگاه تغییری در شرایط روش انجام جوشکاری مانند کاهش یا افزایش قطر الکترود، تعداد پاس ها، ولتاژ و شدت جریان نسبت به حدود مندرج در آئین نامه جوشکاری ضروری باشد، باید شرایط جدید انجام جوشکاری را مطابق آئین نامه جوشکاری مورد بررسی و تأیید قرار داد. تأیید کتبی ناظر در این مورد ضروری است.

۱۱-۱-۸-۱-۲۵: جفت کردن لبه قطعات در محل درز جوش باید با دقت صورت گیرد. فاصله لازم بین لبه های قطعات و رواداری این فاصله برای انواع جوش ها در آئین نامه جوشکاری ذکر شده است که باید از آن پیروی شود. در اتصال لب به لب، هم بری قطعات نسبت به یکدیگر واجد اهمیت است که بایدرواداری های مذکور در آئین نامه جوشکاری مورد توجه قرار گیرند.

۱۱-۱-۸-۱-۲۶: پس از جفت کردن و تنظیم قطعات، باید آنها را به کمک پیچ، گیره،گوه، زنجیر، دستک و سایر ابزارهای مناسب در جای خود تثبیت نمود. همواره بهتر است که از قید و بست های مطابق الگوی ساخت نیز استفاده شود. وسایل تثبیت کننده باید تا تکمیل جوشکاری در جای خود باقی بمانند. این وسایل در ترکیب با روش جوشکاری مناسب باید قادر باشند از تولید انحرافات بیش از حدود مقرر در بخش رواداری ساخت، جلوگیری نمایند.

۱۱-۱-۸-۱-۲۷: سازنده باید ترتیب جوشکاری هر عضو و برنامه کنترل تغییر شکل آن را تهیه و به اطلاع و تأیید ناظر برساند. این امر به منظور جلوگیری از بروز اعوجاج، تغییر شکل و کشیدگی منجر به عدم کفایت عضو صورت می گیرد.

۱۱-۱-۸-۱-۲۸: در صورتیکه در نقشه های ساخت و یا مشخصات فنی مقرر شده باشد، قطعات جوش شده باید به کمک حرارت، تنش زدایی گردند. هرگونه پرداخت و ماشین کاری بهتر است بعد از تنش زدایی انجام شود. جزئیات فرآیند تنش زدایی حرارتی در آئین نامه جوشکاری ارائه شده است.

۱۱-۱-۸-۱-۲۹: پیشروی کلی جوشکاری یک عضو باید از نقاطی که قطعات نسبت به یکدیگر تقریباً ثابت هستند به سمت نقاطی که از آزادی حرکت نسبی بیشتری برخوردارند، صورت گیرد.

۱۱-۱-۸-۱-۳۰: در هنگام سوار کردن هر قطعه، ابتدا اتصالاتی که بیشترین انقباض را ایجاد می کنند باید جوشکاری شوند، سپس اتصالاتی که انقباض موضعی آنها کمتر است، اجرا شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۳۱: هنگامی که یک عضو از تعدادی قطعه کوچکتر که با جوش به یکدیگر متصل می شوند، ساخته شود، باید کلیه جوشکاری های قطعات متشکله را پیش از سوار کردن آنها انجام داد.

۱۱-۱-۸-۱-۳۲: انواع الکترود مصرفی باید با مشخصات مکانیکی و شیمیایی فلز و نیز با خصوصیات جوش مورد نظر سازگار باشد به طوری که درز جوش به نحو مطلوب پر شود و مقاومت لازم برای اتصال بدست آید. برای انتخاب الکترود مناسب باید از آئین نامه جوشکاری پیروی شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۳: قطر الکترود مورد استفاده تابع عواملی مانند نوع و وضعیت جوش، نوع درز، ضخامت ورق های مورد اتصال و مهارت جوشکار است. در آئین نامه جوشکاری برای قطر الکترود مقادیر حداقل و حداکثر بیان شده است که باید رعایت شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۴: پیش گرمایش و حفظ دمای کافی مابین پاس های جوشکاری برای جلوگیری از ترک خوردگی جوش بسیار مؤثر و ضروری است. دمای لازم جوش به رده فولاد مبنا، فرآیند جوش و ضخامت ضخیم ترین قطعه جوش شونده ارتباط دارد که در آئین نامه جوشکاری به تفصیل آمده است و باید رعایت شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۵: در هنگام بارندگی یا مه غلیظ که سطح کار مرطوب است یا وقتی که کار در معرض وزش باد شدید قرار می گیرد، باید عملیات جوشکاری متوقف شود، مگر اینکه کار و جوشکار به نحو مناسبی حفاظت شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۳۶: درصورتیکه دمای سطح کار از 15ºC- کمتر شود، باید جوشکاری متوقف شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۷: پس از پایان هر پاس و هر خط جوش باید روباره موجود به کمک چکش مخصوص کنده شده و سطح جوش برس زده و تمیز شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۸: از مصرف الکترودهای مرطوب باید پرهیز شود. این امر در مورد الکترودهای کم هیدروژن بسیار مهمتر است و روش های ویژه ای برای خشک کردن این الکترودها در آئین نامه جوشکاری آمده است که باید به آنها رجوع شود.

۱۱-۱-۸-۱-۳۹: خالجوش ها باید از همان کیفیت جوش های اصلی برخوردار باشند. نوع الکترود خالجوش های و جوش ها اصلی باید همانند باشد.

۱۱-۱-۸-۱-۴۰: در مورد خالجوش هایی که با یک پاس جوشکاری می شوند و در جریان جوشکاری اصلی مجدداً ذوب شده و در جوش اصلی غرق می شوند، پیشگرمایش ضروری نیست.

۱۱-۱-۸-۱-۴۱: خالجوش هایی که در جوش اصلی غرق نمی شوند، بسته به نظر ناظر می توانند دست نخورده بمانند و یا حذف شوند.

۱۱-۱-۸-۱-۴۲: سطح مقطع جوش باید از لحاظ رواداری های هندسی با شرایط مندرج در آئین نامه جوشکاری تطبیق داشته باشد.

۱۱-۱-۸-۱-۴۳: صلاحیت جوشکاران و کاربران دستگاه های جوشکاری باید بر طبق مندرجات آئین نامه جوشکاری تأیید شود.

۱۱-۱-۸-۱-۴۴: تمامی جوش ها باید پس از پایان جوشکاری، مورد بازدید چشمی مطابق با مبحث دهم مقررات ملی قرار گیرند.

۱۱-۱-۸-۱-۴۵: بر اساس نوع جوش بکار رفته در هر پروژه و صلاحدید مهندس ناظر باید آزمایش های غیر مخرب مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان انجام گیرد.

۱۱-۱-۸-۱-۴۶: خم یا راست کردن قطعات در هنگام ساخت، باید مطابق با ضوابط این قسمت باشد. به طور کلی عملیات خمکاری باید به گونه ای انجام شود که تمرکز تنش های موضعی به حداقل ممکن کاهش یابد.

۱۱-۱-۸-۱-۴۷: اعمال نیرو در دمای محیط در صورتی مجاز است که شعاع انحناء خم برابر یا بزرگتر از مقادیر زیر باشد:

ورق ها: 25 برابر ضخامت ورق

ناودانی ها و سپری ها: 25 برابر ارتفاع نیمرخ در صورتیکه خم در صفحه جان نیمرخ قرار گیرد و یا 25 برابر عرض بال نیمرخ درصورتیکه خم در صفحه بال نیمرخ قرار گیرد.

نبشی ها: 45 برابر عرض بالی از نیمرخ که در صفحه خم قرار می گیرد.

ضمناً روش کار باید به گونه ای باشد که فرو رفتگیها و یا تمرکز تنش های موضعی یا تغییر مقطع عضو به حداقل برسد.

۱۱-۱-۸-۱-۴۸: اعمال نیرو و حرارت در صورتی مجاز است که دمای فلز بین 500 تا 650 درجه سانتیگراد حفظ شود.

۱۱-۱-۸-۱-۴۹: پس از اتمام خمکاری، جوش هایی که در محدوده خم قرار گرفته اند باید برای کشف و اصلاح عیوب بطور چشمی بازرسی شوند. جوش هایی که قرار است مورد آزمایش غیر مخرب واقع شوند، باید پس از انجام تمامی عملیات خمکاری، آزمایش شوند.

۱۱-۱-۸-۲ زنگ زدایی و رنگ آمیزی

۱۱-۱-۸-۲-۱: کلیه سطوح قطعات فولادی باید برای حفاظت در مقابل خوردگی رنگ آمیزی شوند، مگر در مواردی که از سوی دستگاه نظارت تصریح شده باشد.

۱۱-۱-۸-۲-۲: برای مؤثر بودن پوشش رنگ، سطح فولاد قبل از رنگ آمیزی باید به وسیله عملیات آماده سازی مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان از هر گونه آلودگی، زنگ و آثار ناشی از برش کاری و جوشکاری تمیز کاری شود.

۱۱-۱-۸-۲-۳: زنگ زدایی فلز می تواند بسته به مشخصات فنی طرح به وسیله برس سیمی و یا روش ماسه پاشی تحت فشار و یا ساچمه زنی مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان صورت گیرد.

۱۱-۱-۸-۲-۴: رنگ آمیزی باید مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان صورت پذیرد.

۱۱-۱-۸-۲-۵: نوع، ضخامت و تعداد لایه های رنگ و روش زنگ زدایی بر اساس شرایط محیطی مختلف باید مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان انتخاب شود.

۱۱-۱-۸-۲-۶: جوش ها و یا قسمت های جوش شده فولادی نباید قبل از تمیز کاری و رؤیت و تصویب ناظر، رنگ آمیزی شوند.

۱۱-۱-۸-۲-۷: در قطعات مرکب بتن و فولاد در صورتیکه فولاد با هر نوع پوششی محافظت شده باشد، لازم است از چسبندگی مناسب بتن و فولاد اطمینان حاصل شود، در غیر اینصورت لایه پوششی باید قبل از بتن ریزی زدوده شود.

۱۱-۱-۸-۲-۸: هرگاه ناحیه ای از رنگ به سطح زیر خود نچسبیده باشد و علائمی مانند تاول زدن، ترک خوردگی و یا ورقه شدن را نشان دهد، این رنگ باید به طور کامل برداشته شود و مجدداً عملیات مربوط به آماده نمودن سطوح و رنگ آمیزی صورت گیرد.

۱۱-۱-۸-۲-۹: درصورتیکه در هنگام حمل و نصب قطعات، رنگ آنها آسیب ببیند باید مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان مجدداً رنگ شود.

۱۱-۱-۸-۲-۱۰: پس از پایان رنگ آمیزی در صورت عدم یکنواختی در رنگ، مناطقی که دارای ضخامت رنگ کمتر از حد مورد نظر هستند باید مجدداً آماده سازی شوند و سپس به گونه ای رنگ آمیزی شوند که همپوشانی مناسبی با ناحیه رنگ شده مجاور برقرار شود.

۱۱-۱-۸-۲-۱۱: هرگاه ضخامت لایه رنگ خشک از مقادیر تعیین شده در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان کمتر باشد، رنگ آمیزی باید مجدداً تکرار شود تا حداقل ضخامت مورد لزوم بدست آید.

۱۱-۱-۸-۳ نصب

۱۱-۱-۸-۳-۱: نصب هر قطعه باید بر اساس شماره آن قطعه در موقعیت تعیین شده طبق نقشه های نصب صورت گیرد.

۱۱-۱-۸-۳-۲: ترتیب و مراحل نصب قطعات و اجرای اتصالات در کل سازه باید مطابق مشخصات فنی تهیه شده توسط طراح پروژه باشد.

۱۱-۱-۸-۳-۳: قطعاتی که در مراحل نصب، خودایستا نباشند، باید توسط مهار موقت به نحو مطمئنی نگهداری شوند. زمان برچیدن این مهارها باید طبق نظر ناظر تعیین گردد.

۱۱-۱-۸-۳-۴: برای نصب قطعات باید وسایل بلندکننده متناسب با وزن قطعات مهیا گردند. باید با تمهیدات مختلف از قبیل تعبیه وزنه های کافی در محل مناسب روی دستگاه بلندکننده، از واژگونی دستگاه جلوگیری نمود. همچنین تکیه گاه های دستگاه بلندکننده روی زمین باید از ایستایی کافی با توجه به وضع خاک موجود برخوردار باشند.

 درصورتیکه اجزای سازه با اتصالات پیچی به یکدیگر متصل شوند، باید تمهیداتی از قبیل پیش نصب و ساخت براساس اندازه های دقیق بکار رود تا از تناسب و جفت شدن قطعات به یکدیگر در زمان نصب اطمینان حاصل شود.

۱۱-۱-۸-۳-۵: باید تمهیدات لازم برای حمل و جابجا کردن درست قطعات از قبیل نصب گیره هایی با مقاومت و تعداد کافی در محل های مناسب قطعات به عمل آید. قطعاتی که در موقع حمل دچار آسیبدیدگی شده اند باید قبل از نصب، ترمیم و سپس در جای خود نصب شوند. این ترمیم ممکن است بوسیله حرارت و یا چکشکاری به شرطی که باعث از بین رفتن خواص باربری قطعه نگردد، با تأیید ناظر انجام شود.

۱۱-۱-۸-۳-۶: پیچ های مهاری داخل پی ها که ستون ها به آنها بسته می شوند، باید قبل از بتن ریزی از نظر فواصل و محورها در تمام ارتفاع و ترازها در هر مرحله دقیقاً کنترل و گزارش مربوطه تهیه گردد تا صحت اجرای پی قبل از نصب ستون ها محرز گردد. در صورت عدم احراز شرط فوق باید قبل از شروع نصب، تمهیدات لازم از نظر اصلاح پی ها و یا در صورت امکان اصلاحات روی قطعات سازه فولادی پیش بینی و اجرا گردد.

۱۱-۱-۸-۳-۷: تراز کردن کف ستون ها توسط مهره های قابل تنظیم در زیر آنها و پر کردن زیر کف ستون با ملات مقاوم بدون وارفتگی و تأمین کننده تماس کامل بین کف ستون و ملات انجام می شود.

۱۱-۱-۸-۳-۸: برای نصب اولیه قطعات می توان از پیچ های پیش نصب بصورت موقت استفاده نمود و پس از اطمینان از صحت نصب، پیچ های اصلی را جایگذاری و محکم نمود.

۱۱-۱-۸-۳-۹: طریقه ایجاد کشش اولیه و محکم کردن پیچ ها طبق بندهای ۱۱-۱-۸-۳-۱۴ تا  ۱۱-۱-۸-۳-۳۱ این مقررات باید انجام شود.

۱۱-۱-۸-۳-۱۰: رواداری های نصب باید طبق بخش ۱۱-۱-۹-۲ این مقررات کنترل و تأیید گردد.

۱۱-۱-۸-۳-۱۱: تکمیل اتصالات سازه ای و پر کردن ملات زیر ورق های کف ستون نصب شده، نباید تا هنگامی که بخش قابل قبولی از سازه، تراز، شاقول، همبر و مهاربندی شده باشد، انجام شود. اتصالات سازه ای پیش از تکمیل باید دارای مقاومت کافی برای تحمل بارهای ضمن نصب با ضریب اطمینان کافی باشند. در این امر باید از مشخصات فنی طرح و نقشه های نصب و نظر ناظر پیروی شود.

۱۱-۱-۸-۳-۱۲: باید توجه کافی به اثر تغییرات دمای محیط بر ابعاد قطعات سازه ای و وسائل فلزی اندازه گیری طول در هنگام پیاده کردن نقشه و نصب سازه شود. همچنین باید از یک درجه حرارت مرجع مطابق مشخصات فنی طرح یا نظر ناظر پیروی شود.

۱۱-۱-۸-۳-۱۳: نصب سازه زمانی پایان یافته تلقی می شود که کلیه قطعات طبق نقشه در محل خود قرار گرفته و اتصالات آنها طبق مشخصات فنی، کاملاً تکمیل شده باشند و ستون ها تا حد رواداری مجاز شاقول و تیرها نیز در همین حد تراز باشند. تشخیص و تأیید این امر بوسیله ناظر صورت می گیرد.

۱۱-۱-۸-۳-۱۴: مشخصات مکانیکی پیچ ها باید مطابق ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان باشد.

۱۱-۱-۸-۳-۱۵: باید تا حد ممکن از کاربرد پیچ های هماندازه با رده های مقاومتی مختلف در یک سازه پرهیز نمود.

 ۱۱-۱-۸-۳-۱۶: طول پیچ باید به اندازهای باشد که پس از محکم کردن آن، حداقل سه دندانه کامل پیچ از مهره بیرون بماند.

۱۱-۱-۸-۳-۱۷: در اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی با استفاده از پیچ های با مقاومت تسلیم 900 مگاپاسکال، درصورتیکه مصالح فولادی اعضای متصل شونده دارای مقاومت تسلیم کمتر از 280 مگاپاسکال باشند، استفاه از واشر سخت زیر پیچ و مهره الزامی است.

۱۱-۱-۸-۳-۱۸: اگر اعضای متصل شونده دارای پوشش حفاظتی باشند، لازم است که از واشر چرخنده زیر پیچ یا مهره استفاده شود.

۱۱-۱-۸-۳-۱۹: درصورتیکه پیچ در سوراخ لوبیائی یا سوراخ بزرگ شده نصب می شود، لازم است که از واشر مناسب زیر پیچ و مهره استفاده شود.

۱۱-۱-۸-۳-۲۰: در صورتیکه سطح فولاد مماس با پیچ دارای زاویه ای بیش از 3 درجه نسبت به صفحه عمود بر محور پیچ باشد، باید از واشر سخت گوه ای در زیر پیچ یا مهره استفاده شود.

۱۱-۱-۸-۳-۲۱: هیچ نوع مصالح قابل تراکم مانند واشرهای لاستیکی یا مواد عایق بندی نباید در لایه های اتصال وجود داشته باشد مگر آنکه در نقشه های اجرائی بوسیله طراح قید شده باشد.

۱۱-۱-۸-۳-۲۲: تمامی سطوح اتصال باید از هر گونه مواد خارجی، آلودگی و پوسته به جز پوسته های محکم طبیعی فولاد، تمیز باشند.

۱۱-۱-۸-۳-۲۳: در اتصالات پیچی با عملکرد اتکائی، وجود رنگ با هر ترکیب شیمیائی درسطح مجاور سوراخ پیچ مجاز است.

۱۱-۱-۸-۳-۲۴: بستن و محکم کردن پیچ ها با عملکرد اصطکاکی و اتکایی باید مطابق با ضوابط مبحث دهم مقررات ملی ساختمان باشد.

۱۱-۱-۸-۳-۲۵: وسائل اتصال شامل پیچ، مهره و واشر را باید در برابر آلودگی و رطوبت در کارگاه حفاظت نمود. فقط تعداد لازم وسائل اتصال برای یک نوبت کاری را باید از انبار محفوظ خارج نمود.

وسائل اتصال مصرف نشده در هر نوبت کاری را باید پس از اتمام نوبت، به انبار محفوظ باز گرداند.

نباید روغن مخصوصی را که در کارخانه روی سطح وسائل اتصال پخش شده است، پاک نمود.

وسائل اتصال مورد نظر برای اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی، باید از زنگ و آلودگی ناشی از محیط کارگاه پاک شوند و دراینصورت پیش از نصب، دندانه های آنها با روغن مخصوص استاندارد مجدداً روغن زده شود.

۱۱-۱-۸-۳-۲۶: ابزارهای نمایشگر نیرو در اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی را می توان در ترکیب با پیچ و مهره و واشر مطابق روش مذکور در بند ۱۱-۱-۸-۳-۳۰-د بکار برد. روش نصب و بازرسی این ابزارها باید توسط سازنده ارائه شود و به تأیید ناظر برسد.

۱۱-۱-۸-۳-۲۷: قبل و حین اجرای اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی و یا اتصالات پیچی تحت کشش مستقیم، لازم است موارد زیر در نظر گرفته شود:

 الف) حصول اطمینان از ایجاد شدن نیروی کششی لازم در پیچ ها

ب) تنظیم ابزارهای مورد استفاده در محکم کردن پیچ ها

۱۱-۱-۸-۳-۲۸: در اتصالات زیر، پیچ ها باید در سوراخ های هم محور پیچ نصب شوند و فقط لازم است که تا حد بست اولیه مطابق بند ۱۱-۱-۸-۳-۲۹ محکم شوند:

 الف) اتصالات پیچی با عملکرد اتکایی

 ب) اتصالات پیچی بدون کشش مستقیم

۱۱-۱-۸-۳-۲۹: حد بست اولیه نشان دهنده حالتی است که تمامی سطوح یک اتصال در تماس کامل با یکدیگر باشند، اگر در این وضع، فضایی خالی بین سطوح اتصال موجود باشد به نحوی که تماس کامل برقرار نشود، باید اتصال باز شود و پس از قرار دادن ورق پر کننده مناسب و انجام اصلاحات لازم، تماس کامل برقرار شود. اگر نتوان سوراخ های پیچ ها را به وسیله میله های تنظیم در یک راستا قرار داد، می توان در صورت مجاز بودن از نظر طرح اتصال، با استفاده از برقو، سوراخ پیچ ها را گشاد کرد و از پیچ های با قطر بزرگتر استفاده نمود.

۱۱-۱-۸-۳-۳۰: در اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی و اتصالات پیچی تحت کشش مستقیم، باید پیچ و مهره و واشر در سوراخ های هم محور نصب شوند و به یکی از روش های الف تا د مذکور در این بند تا رسیدن به حداقل کشش تعیین شده در طرح محکم شوند.

الف) چرخش مهره

در این روش، ابتدا همه پیچ ها از صلبترین قسمت اتصال تا حد بست اولیه محکم می شوند و این کار به طرف لبه های آزاد اتصال ادامه می یابد. برای اطمینان از محکم شدن همه پیچ ها تا حد بست اولیه، این کار یک یا چند بار دیگر نیز تکرار می شود. پس از محکم شدن کلیه پیچ ها تا حد بست اولیه، باید کشش نهایی لازم در پیچ ها را با انجام چرخش اضافی مطابق مشخصات طرح ایجاد نمود.

ب) آچار تنظیم

برای محکم کردن پیچ ها می توان از آچار تنظیم استفاده نمود به این شرط که از صحت و دقت عملکرد آن با کنترل و تنظیم روزانه اطمینان حاصل شود و نیز از واشر سخت در زیر اعضای تحت چرخش استفاده شود. در این روش باید اطمینان حاصل شود که مقدار چرخش نسبی پیچ و مهره از حد مجاز طبق مشخصات طرح بیشتر نشود. مراحل محکم کردن پیچ ها مانند بند الف فوق است.

پ) پیچ های ویژه

در این روش از پیچ هایی استفاده می شود که با رسیدن به نیروی کششی خاص، عضو شاخص متصل به کله آنها به صورت پیچشی کنده می شود. در این روش باید اطمینان حاصل شود که نیروی کششی در لحظه کنده شدن عضو فوق الذکر، با مشخصات طرح مطابقت داشته باشد.

 مراحل محکم کردن این پیچ ها نیز مانند بند الف فوق است.

ت) واشرهای ویژه

در این روش از واشرهای ویژه ای زیر کله پیچ یا مهره استفاده می شود و فشردگی برآمدگی های واشر تا حد معینی نشان دهنده رسیدن نیروی محوری پیچ به حد مورد نظر است. در این روش باید اطمینان حاصل شود که نیروی متناظر با رسیدن واشر به فرم نهایی خود، با خواسته های طرح مطابقت داشته باشد. مراحل محکم کردن این پیچ ها نیز مطابق بند الف فوق است.

در تمامی روش های فوق، حداقل 3 نمونه پیچ و مهره از هر قطر، طول و مقاومت مورد استفاده، باید در ابتدای کار مورد آزمایش قرار گیرند. در این آزمایش باید به کمک یک ابزار دقیق اندازه گیری کشش، نشان داده شود که روش مورد استفاده برای محکم کردن پیچ، می تواند کششی حداقل برابر %105 کشش خواسته شده در طرح را در پیچ ایجاد کند.

۱۱-۱-۸-۳-۳۱: محکم کردن پیچ های شل شده ناشی از محکم شدن پیچ های مجاور تا حد بست اولیه بلامانع است. اگر یک مهره یا پیچ پس از محکم شدن کامل، به دلائلی باید شل شود، لازم است که مجموعه پیچ و مهره کلاً تعویض شود.

۱۱-۱-۸-۴ حمل و انبار قطعات

۱۱-۱-۸-۴-۱: برای ارسال اقلام کوچک نظیر ورق های اتصال و پیچ و مهره و مانند آنها لازم است که این قطعات در جعبه های مناسب که شماره قطعات روی آنها درج شده باشد، حمل شوند.

۱۱-۱-۸-۴-۲: قطعاتی مانند مهاربندها، لاپه ها، میل مهارها و مانند آن باید به نحوی به یکدیگر بسته شوند که از گم شدن و یا آسیب دیدن درحین بارگذاری و تخلیه آنها جلوگیری شود.

۱۱-۱-۸-۴-۳: تمامی قطعات دارای پوشش رنگ و یا پوشش محافظ باید با دقت جابجا و بارگیری شوند تا از وارد شدن آسیب به پوشش آنها جلوگیری شود. استفاده از مواد نرم مانند چوب یا گونی مابین قطعات و در محل تماس با قلاب یا زنجیر بارگیری به حفاظت این پوشش ها کمک می کند.

۱۱-۱-۸-۴-۴: در مورد قطعات بسیار بلند یا بسیار بزرگ، باید از تکیه گاه هایی در فواصل منظم از یکدیگر برای بلند کردن و استقرار این قطعات استفاده کرد تا از اعوجاج و آسیب دیدن قطعات تحت اثر وزن و نیز بر اثر ارتعاشات ناشی از حمل و نقل جلوگیری شود.

۱۱-۱-۸-۴-۵: در هنگام بارگیری قطعات برای حمل زمینی به پای کار، لازم است قطعات بزرگتر قبل از قطعات کوچکتر یا سبک تر روی وسیله نقلیه قرار گیرند تا از صدمه دیدن قطعات کوچک جلوگیری شود.

۱۱-۱-۸-۴-۶: برای حمل و نقل قطعاتی که بدلیل شکل غیر متقارن و یا وجود زائده هایی در سطح خود، نمی توانند به طور مطمئن

روی وسیله نقلیه مستقر شوند، لازم است که با تعبیه تکیه گاه های خاص، وزن قطعه به صورت یکنواخت در سطح بزرگی توزیع شود تا از تمرکز تنش در قطعه و در وسیله حمل و نقل جلوگیری گردد.

۱۱-۱-۸-۴-۷: بستن قطعه به وسیله نقلیه باید در قویترین قسمت قطعه و یا در نقاط مهار پیش بینی شده در مرحله ساخت، صورت گیرد. سخت کننده هایی که برای حمل و نقل به قطعات متصل شده اند، ممکن است در عملیات نصب نیز مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین نباید تا حصول اطمینان از عدم نیاز به آنها، از قطعه اصلی جدا شوند.

۱۱-۱-۸-۴-۸: هنگامی که فاصله حمل بسیار زیاد باشد و یا در هنگام صدور قطعات می توان از محفظه های مخصوص برای جا دادن حداکثر تعداد قطعات ممکن در کنار یکدیگر استفاده کرد.

 قطعات بلند یا سنگین باید در زیر قرار گیرند و قطعات کوچکتر در فضای باقیمانده به نحوی چیده شوند که از آسیب رسیدن به آنها جلوگیری شود. همچنین باید به امکان جابجا شدن قطعات در حین حمل و نقل توجه نمود تا با چیدن مناسب از آسیب دیدن آنها جلوگیری گردد.

۱۱-۱-۸-۴-۹: قطعات ساخته شده که پیش از حمل یا پیش از نصب، انبار می شوند باید از زمین فاصله داشته باشند.

۱۱-۱-۸-۴-۱۰: قطعات انبار شده نباید در معرض باران و برف قرار گیرند و محل انبار باید طوری باشد که از تجمع آب باران در زیر قطعات جلوگیری شود.

۱۱-۱-۸-۴-۱۱: تکیه گاه های مناسب برای قطعات انبار شده باید فراهم شود به نحوی که از تغییر شکل دا‌ئم آنها جلوگیری شود.

۱۱-۱-۸-۴-۱۲: شماره مشخصه هر یک از قطعات انبار شده باید بدون نیاز به جابجایی قطعات، قابل تشخیص باشد.