۹-۸-۴-۱: هوای سرد به وضعیتی اطلاق می گردد که برای سه روز متوالی، هردوی شرایط (الف) و (ب) برقرار باشد:
الف) دمای متوسط روزانه هوا در شبانه روز کمتر از 5 درجه سلسیوس باشد. منظور از دمای متوسط روزانه، میانگین حداکثر و حداقل دمای هوا در فاصله زمانی نیمه شب تا نیمه روز است.
ب) دمای هوا برای بیشتر از نصف روز از 10 درجه سلسیوس زیادتر نباشد.
۹-۸-۴-۲ تدابیر احتیاطی
الف) در بتن ریزی در هوای سرد باید دقت لازم در انتخاب مصالح مصرفی، طرح مخلوط بتن، شرایط اختلاط، حمل، ریختن و عمل آوردن بتن صورت گیرد تا اطمینان حاصل شود که بتن تازه ریخته شده دچار یخ زدگی نگردد و بتن سخت شده نیز دارای کیفیت لازم باشد.
ب) دمای بتن در طول مدت بتن ریزی و عمل آوردن باید ثبت گردد تا اطمینان حاصل شود که محدوده توصیه شده در این مقررات حفظ شده باشد.
پ) دمای بتن باید حداقل دو بار در شبانه روز در نقاط مختلف ساختمان ثبت گردد تا از وضعیت عمل آوری و نگهداری بتن اطمینان کافی حاصل شود.
ت) گوشه ها و لبه های بتن در مقابل یخ زدن آسیب پذیرند، بنابراین دمای این نقاط باید با دقت بیشتری کنترل شود.
۹-۸-۴-۳ مصالح مصرفی
الف) می توان از سیمان زود سخت شونده (پرتلند نوع سه) به جای سیمان معمولی برای اطمینان از سرعت بیشتر کسب مقاومت بتن استفاده نمود.
ب) استفاده از سیمان های آمیخته، به ویژه سیمان پوزولانی، در بتن ریزی در هوای سرد توصیه نمی گردد.
پ) می توان از آب گرم برای رساندن بتن به دمای مطلوب استفاده نمود، در این حالت باید از تماس مستقیم آب گرم بیش از 40 درجه و سیمان جلوگیری شود و این موضوع در نحوه ریختن مصالح در مخلوط کن مراعات گردد.
ت) سنگدانه ها در هنگام مصرف نباید آغشته به یخ و برف باشند. معمولا ماسه از شن مرطوبتر و احتمال وجود یخ در آن بیشتر است بنابراین اغلب گرم کردن ماسه ضرورت پیدا می کند.
۹-۸-۴-۴ الزامات طرح مخلوط بتن
الف) نسبت آب به سیمان باید با توجه به روند کسب مقاومت بتن در دمای محیط انتخاب گردد.
نسبت آب به سیمان نباید از 50 درصد بیشتر باشد بنابراین لازم است قبل از شروع بتن ریزی تدابیر لازم برای کسب مقاومت بتن صورت گیرد.
ب) برای کاهش میزان آب قابل یخ زدن در بتن و همچنین کاهش میزان آب انداختن بتن تازه باید مقدار آب اختلاط حداقل ممکن باشد بنابراین برای تأمین کارآیی لازم می توان از مواد افزودنی خمیری کننده و روان کننده استفاده نمود.
پ) در صورتی که از مواد افزودنی روان کننده استفاده نمی شود، اسلامپ بتن نباید بیش از 50 میلی متر انتخاب گردد.
۹-۸-۴-۵ حداقل دمای بتن
الف) حداقل دمای مجاز بتن هنگام اختلاط، ریختن و نگهداری و نیز حداکثر مجاز افت تدریجی دما در 24 ساعت اولیه پس از خاتمه دوره عمل آوری بتن مطابق جدول ۹-۸-۲است.
ب) دمای بتن هنگام اختلاط نباید بیش از 8 درجه سلسیوس زیادتر از مقادیر جدول۹-۸-۲ باشد زیرا موجب اتلاف انرژی بیشتر، افت شدید اسلامپ و در نهایت کاهش کیفیت بتن می گردد. در صورت تامین کارایی لازم رعایت این بند الزامی نیست.
پ) دمای بتن هنگام ریختن نباید بیش از 11 درجه سلسیوس زیادتر از مقادیر جدول ۹-۸-۲ باشد، در غیر اینصورت موجب کاهش کیفیت بتن می گردد. در صورت تأمین کارایی لازم در محل کار و در لحظه بتن ریزی، رعایت این بند الزامی نیست.
جدول۹-۸-۲ حداقل دمای بتن بر حسب درجه سلسیوس در مراحل مختلف کار با توجه به دمای محیط و حداقل اندازه اعضا و قطعات
|
ردیف |
شرح |
دمای محیط(درجه سلسیوس) |
ابعاد اعضا و قطعات (به میلی متر) |
|||
|
1 |
حداقل دمای بتن هنگام اختلاط |
کمتر از 300 |
300 تا 900 |
900تا1800 |
بیش از 1800 |
|
|
2 |
بیش از -1 |
16 |
13 |
10 |
7 |
|
|
3 |
-1 تا -18 |
18 |
16 |
13 |
10 |
|
|
4 |
حداقل دمای بتن هنگام ریختن و نگهداری |
کمتر از -18 |
21 |
18 |
16 |
13 |
|
5 |
حداکثر مجاز افت تدریجی دمای بتن در 24 ساعت اولیه پس از خاتمه عمل آوری از بتن |
به هر میزان |
13 |
10 |
7 |
5 |
|
|
به هر میزان |
38 |
22 |
17 |
11 |
|
چنانچه تدابیری ویژه برای اختلاط و بتن ریزی فراهم نگردد، ریختن بتن در دمای -20 درجه سلسیوس و کمتر از آن ممنوع است.
۹-۸-۴-۶ نکات مربوط به حمل و ریختن بتن
الف) حمل و ریختن بتن باید به نحوی باشد که بتن تازه، دمای خود را از دست ندهد. بتن باید در حد امکان در وسایل سربسته و عایق بندی شده حمل گردد.
ب) قبل از بتن ریزی باید میلگردها، قالب، سطح بتن سخت شده قبلی و زمین از هر نوع یخ زدگی زدوده شود.
۹-۸-۴-۷عمل آوری بتن تازه
الف) عمل آوردن بتن تازه باید حداقل تا رسیدن بتن به مقاومت 5 مگاپاسکال ادامه یابد.
ب) برای عمل آوردن بتن تازه و محافظت آن از یخ زدگی می توان از روش های (1) الی (3) استفاده نمود:
۱) با استفاده از پوشش های عایق
۲) با استفاده از گرم کردن بتن و محیط اطراف
۳) سایر روش ها به تأیید دستگاه نظارت
پ) بتن تازه باید در مقابل وزش باد، به ویژه پس از برداشتن پوشش ها محافظت گردد. باید توجه داشت که از تبخیر زیاد آب و بروز پدیده کربناسیون در سطوح بتن بر اثر احتراق مواد سوختی برای گرم کردن آن جلوگیری شود.
۹-۸-۴-۸ محافظت بتن سخت شده
لازم است که از یخ زدگی بتن اشباع شده ای که مقاومت آن به 14 مگاپاسکال نرسیده باشد، جلوگیری به عمل آید. باید از روش های استاندارد و با تهیه نمونه های کارگاهی برای تشخیص رسیدن بتن به مقاومت کافی استفاده نمود. می توان با روش های غیر مخرب استاندارد شده نیز مقاومت فشاری بتن را برای این منظور تخمین زد.
